حكیم قارقی: هفته گذشته منابع رسمی از تغییر نام یك شهر و 3 روستا در آذربایجان شرقی خبر دادند: «كمیسیون موضوع اصل 138 قانون اساسی» در مصوبه‌ای پیشنهاد وزارت كشور مبنی بر تغییر نام یك شهر و سه روستا در آذربایجان شرقی را تصویب كرد. اداره كل سیاسی و انتخابات استانداری آذربایجان شرقی روز دوشنبه 16 فروردین 1389 در اطلاعیه‌ای اعلام كرد: بر اساس مصوبه شماره 282494/ت 45052 كمیسیون مذكور، شهر «خراجو» از توابع بخش «سراجو» در شهرستان مراغه به شهر «خداجو» تغییر نام یافت. طبق این مصوبه نام روستای «دیل بیلمز» از توابع دهستان «آبش احمد» شهرستان كلیبر به روستای «دلاوران»، روستای «قیصرق» از توابع بخش «مهربان» شهرستان سراب به روستای «قیصریه» و همچنین روستای «اگوز گنبدی» از توابع دهستان «كوهسار» در بخش مركزی شهرستان هشترود به روستای «اكیز گنبدی» تغییر نام داده شد. این تصویب نامه از سوی ریاست جمهوری نیز تأیید شده است.

این نخستین‌بار نیست كه حكومت‌های مركزی در ایران اقدام به تغییر نام‌های غیرفارسی یا تحمیل نام‌های فارسی در مناطق جغرافیایی قومی/ملی می‌نمایند. تغییر اسامی جغرافیایی یكی از سیاست‌هایی است كه از زمان رضا شاه پهلوی و در جهت مبارزه با شعائر و مظاهر اقوام/ملل غیرفارس و استحاله آنها در فرهنگ حاكم آغاز شده و در كمال ناباوری با ظهور انقلاب اسلامی نیز تداوم داشته و حتی شدت و وسعت بیشتری به خود گرفته است.

نام هر روستا یا شهری معرف فرهنگ و سنن مردم ساكن آن بوده و دارای وجه تسمیه می‌باشد كه هویت فرهنگی آنها را شكل می‌دهد. وقتی این نام‌ها تغییر كند، هدفی جز حذف آثاری از نام ساكنان آنها از جغرافیای ایران (و بالتبع تاریخ) متصور نیست. نام‌های جدید كه هیچ سنخیتی با فرهنگ و مدنیت ساكنان آنها ندارد، بطور غیرمستقیم هویت فرهنگی آنها را هدف قرار می‌دهد.

این امر در كنار اجازه استفاده محدود از نام‌های قومی/ملی برای اسامی فرزندان و نیز عنوان مغازه‌ها و شركت‌ها، سیاستی است كه از نظر قاطبه صاحب‌نظران هدفی جز هویت‌زدایی از اقوام/ملل غیرفارس كشور ندارد و حاكی از مبارزه بی‌امان حاكمان در جهت زدودن هویت ملی آنهاست.

نكته اساسی قضیه در این است كه این تغییرات به‌صورت تدریجی و به‌طور متناوب در میان اقوام/ملل مختلف در چرخش است و اگر امروز در بین ترك‌هاست، دیروز در بین تركمن‌ها و پریروز در بین عرب‌ها بوده، فردا در بین بلوچ‌ها، پس‌فردا در بین كردها و... خواهد بود و این چرخه تا نهایت ادامه خواهد داشت.

نكته دیگر، تداوم این مسأله است كه نشان می‌دهد پیامد انفعال فعالان و صاحب‌نظران اقوام/ملل چگونه است. در واقع، سكوت و انفعال آنها در مقابل تغییرات قبلی باعث شده است تغییرات دیگری نیز رخ دهد و با روند فعلی احتمالاً باید منتظر تغییرات دیگری هم باشیم. در واقع، این نام‌ها آخرین آنها نخواهد بود، بلكه در آینده شاهد تسریع این روند در این مناطق خواهیم بود.

بنابراین علاوه بر تلاش و فعالیت جداگانه فعالان و صاحب‌نظران اقوام/ملل مختلف، همگامی و همراهی آنها با یكدیگر نیز امری ضروری است؛ لازم است در مقابل چنین تغییراتی همگام با هم، زبان به اعتراض گشوده و به تناسب موقعیت خود دست به اقداماتی از قبیل آگاه‌سازی رسانه‌ای، مذاكره با مسئولین، نمایندگان و ائمه جمعه و آگاه‌سازی آنها از عواقب امر، تجمعات مدنی، و... بزنند. در غیر این صورت، این تغییرات تدریجی خواهد بود كه آینده آنها را رقم خواهد زد؛ آینده‌ای كه خوشایند نیست...