بؤلوم : Kenger
جمعه 5 مهر 1392     یازار : Fuzuli
+0 به یه ن

عادل ارشادی فرد – به نقل از نشریه آراز شماره 101

نام اردبیل درمنابع تاریخی بعد ازاسلام به صورتهای اردویل (حدودالعالم؛ مسالك وممالك اصطخری ؛ سكه ابوبكربن محمدازاتابكان آذربایجان وتاریخ میافارقین ابن ازرق) ، اردبیل (تقویم البلدان ابوالفدا) وبیشتربه صورت اردبیل دراغلب آثار جغرافیایی جغرافیدانان مسلمان (ابن خرداذبه، ابن رسته، یعقوبی، ادریسی، مقدسی، ابن الفقیه، قزوینی، مستوفی ویاقوت حموی ) آمده است. بلاذری نیزدرفتوح البلدان خود كه به تاریخ صدراسلام اختصاص دارد نام این شهر را اردبیل نوشته است. نام اردبیل به صورت كنونی اش دراكثر سكه هایی كه درقرون 4و5و6و7و8 دراین شهر ضرب شده ( به استثنای سكه ابوبكربن محمد) تكرارشده است. مورخ ارمنی " لووند" درپایان قرن هشنم میلادی (قرن دوم هجری) نام اردبیل رابه صورت " ارت ویت " ضبط كرده كه بعدها به ظن ماركوارت " ارت ویل " شده است. (1)

آچار سؤزلر : اردبیل, تاریخ,
بؤلوم : Kenger
جمعه 5 مهر 1392     یازار : Fuzuli
+0 به یه ن
اردبیل ولایتی نین جغرافی آدلاری : آذربایجان توپونیم شوناسلیغی و میفوائتنو قرافیاسی/مولف عباد ممی‌زاده‌ینكجه
پدیدآور
م‍م‍ی‌زاده‌، ع‍ب‍اد، ۱۳۳۰
تاریخ اثر، ‏‫‬۱۳۸۹
موضوع
نام‌های جغرافیایی-- ایران -- آذربایجان -- ریشه‌شناسی
شرح۳۳۵ص

كتابنامه 
ناشر
اردبیل: آذرنوین
شابك‭9786009175185
شماره بازیابی دیوی‭۹۵۵/۳
شماره بازیابی كنگره‭DSR۲۰۰۱/ذ۴۲۳‬ ‭م۸ ۱۳۸۹
شماره كتابشناسی ملی

آچار سؤزلر : اردبیل,
+0 به یه ن


 اسامی ای كه در ذیل خواهید دید بخشی از نامهای جغرافیایی مناطق روستایی و شهری اردیبل است كه توسط حكومت از تركی به فارسی تغییر پیدا كرده ولی كماكان در گویش مردم به همان صورت اصیل خود یعنی زبان تركی نام برده میشوند.


1- جبه‌دار (جبه‌درق)
1- جبه كلمه‌سی اسكی گونلرده قایانین تاقچاسینا دئیرمیشلر . آنجاق ائله ایندیده قوجاكیشی لرقایانین اوجالیقیندا اولان تاقچایا جبه‌‌دییرلر 2- جبه دار موهممات معناسینادا اولمالیدیر. 3- گوره‌سن جعبه سؤزوده بوسؤزده‌ن اولابیلرمی ؟
2- جابارلی (جبارلو)
جابارلی كمله‌سی همن چاپارلی اولابیلرمی؟
3- گون دوشمئین (گئندیشمین)
1- كؤلكه‌لی‌یئر 2- گون چیخمایان‌یئر 3- بوكندین گؤرمه‌لی جین دره‌سی ، زئینو داغی ، شئیطان داشی و قارابولاقی یایلاقی‌دیر
4- آروادكندی (ارباب كندی)
سلیمان نوبختی »خیاوگمشده تاریخ« كیتابیندا بوكندی آروادكندی بیلیر بوكندیله گون دوشمئین كندینین آراسیندا بیر باستانی كورپو آورا آدیندا واردی.
5- آقجا قشلاق (آقجه قشلاق)
قوجاكیشی‌لرین دئدیكلرینه گورا بوردا ایكی كند واریمیش وناموس اوستونده بیر بیریله ساواشدان
سونرا آشاقی باشلی‌لار كندی قویوب و قاچیب‌لار. و بئله سؤیله‌نیر ایكی كندین بیربولاقی واریمیش و بیرگون یوخاری باشلی‌نین قیزینین بیری سوگتیرمگه گئدنده آشاغا باشلی‌دا بیر اوغلان بوقیزا توخانیب واوندان سونرا ساواش باشلاناراق آشاغی باشلی‌لار قویوب و قاچیب‌لار. ایندیسه دئمك لازیم دیر اوخارابا ایندییه قده‌ر قالیب‌دیر. و بونلاردان باشقا بورداپیرآغاجی دا واریمیش آنجاق ایندی . بو آغاج دان بیر ایزقالماییب‌دیر .
6- لاها (لاهی) (لحاق)
1- ساخسی معناسینادیر 2- دئمك اولار لئهدن توتولموش بیر كلمه دیر .3- گوره‌سن لاهیجان كلمه‌سیله . بونون نه یاخینلیقی‌اولار.
7- چاناق بولاق (جناقیرد)
اردبیلده و مئشكینده كند‌آدی‌دیر . 1- چاناق ساخسی كاسایا آییددیر 2- جمجمه 3- سازین كونده‌سی 4- باغانین چاناقی 5- اؤلچوقابی‌دیر .
8- قیل‌پین‌لی (قیل‌پین‌لو)
1- بیر نوع یاپیشقان بتیگی‌دیر . 2- بوردا ایكی كندواردی كیچیك قیل‌پین‌لی و بؤیوك قیل‌پین‌لی
9-قیل‌چیق‌لی (قیل‌چیق‌لو)
1- بیر نوع یاپیشقان بیتگی‌دیر
10- گوده‌كهریز (گوده‌كهریز)
1- كیچیك ‌بولاق 2- كهریز ، النن قایریلمیش بولاقادئیر‌لر 3- دیبی‌آزبولاق
11- جلایر (جلایر)
تورك تایفاسینین بیریدیر
12- قاراداغلی (قاراداغلی)
1- اردبیل كندی‌دیر 2- گوره‌سن قاراداغدان بورایا گلیب‌لر 3- یالینز بوكند‌ایكی ائولی‌دیر 4- ائله ایندیده اردبیلین بوطر‌فیندن موغانا بیچینه گئدیر‌لر .
13- رزئی (رضی)
14- سئیین (سئیین)
1-مال زیلنیده‌ن قایریلان بوغدا وآرپاقابنیادئیرلر. سانكی زیغدان قایر یلمیشینادا قوبور (قوبول) دئییرلر
15- ال‌وار (علی‌آباد)
خلخالدا و مئشكین‌ده اولان كند‌آدی‌دیر
16- ارجه (ارجق)
گوره‌سن كیچیك ارمعناسینادیر ! ؟
17- كویوز (كویج)
1- بیر نوع اولچوقابینا دئیر‌لر 2- چاناقدان بؤیوك بیرقابدیر
18- آلچا (آلوچه)
19- شوشه‌گه‌میره‌ن (شیشه گران)
20- سوم‌ارین (ثمرین)
1- سوم، برك و مقاویم معناسینادیر
21- آراللی (آراللو)
1-گؤره‌سن آرالی چاینیدان بورایاگلیب‌لر؟
2-بوردا ایكی كند واردی كیچیك آراللی و بویوك آراللی
22- ائردیم ایستی (اردیموسی)
1- دره معناسینادیر 2- ایستی دره
23- دره‌وار (درآباد)
1- یقین دره‌نین چوخ اولماقینا گؤره دئییلیر.
24- آخماقایا (احمقیه)
25- ساری‌قایا (سارقیه)
26-لنج‌آوا (لنج آباد)
1- لنج چوخ معناسینادیر 2- باخ ، انج لنج ائله‌مك 3- لنج آوا اوزو بیریئكه تاریخی تپه‌نین اوستونده تیكیلیب
27- ارالده (الرده)
1- بوكندین اصلی‌سی لنج آوادان آیریلمیش بیركنددیر. 2- ارالده و لنج آوادا اولان تاریخی اثرلر كئچمیش تاریخی آیدینلا شدیریر . و بو نلاردان ، قالاداشی ، آت‌گؤلی ، ائل چیمه‌نینی دئمك اولار . و بونلاردان باشقا نئچه ده‌نه‌ده خارابا و مختلف شكیل‌لرده راست گلیریك
28- یاسدی بولاق (شوش‌بولاق)
1- یاسلی‌بولاق 2- هامار 3- ایكی‌سی‌ده توكودور 4- و بوكندین تاریخی ائریند‌ن شیرین خاراباسی‌نی دئمك اولار.
29- بینه‌لر (بنه‌لر)
1- بارداق معناسینادیر 2- تك ائومعناسینا‌دیر
30- نوغ‌دی (نقدی)
1- گوره‌سن نوغ لو طایفاسینا آیید اولا بیلرمی ؟ 2- تاریخی آبیده‌لریند‌ن پیرباغینی آدآپارماق اولار .
31- چه‌تز (خورشیدآباد)
32- جامالو (جمال‌آباد)
1- تاریخی اثریند‌ن بیر آتشكده ، آقام باغی واژدها قابولاغینی آدآپارماق اولار . سانكی بو كند باشدان آیاقا تاریخی اثردیر .
33- خنچل (خنجه‌لو)
34- كهلیك بولاغی (-)
1-كبك 2- معده باخ كهلیگیم آزیب
35- هیمل آوار (حمل‌آباد)
36- مییون‌دره (میان‌دره)
37-آغ‌مییان (عموقین)
38-ساوالان‌كندی (ماملی)
39- لاری (لاهرود)
1- تاریخی اثریند‌ن بویوك بیركوهولو آدآپارماق اولار.
40- دیبك‌لی
دیبك اورتاسی قازئیتی اولان داشادئیرلر و اورتاسی قازنیتی اولان داشدا بوغدا و ساری كؤك دویوب و اویوق ائده‌‌ر‌لر.
41- هشئیین (هشین)
42- خوناشیر(خانه‌شیر)
43- آروانا (اروانق)
1- دیشی ده‌وه‌یه دئمك‌دیر.
44- شوردره (شوردرق)
1- دوزلویئره و تورش یئره‌دئمك‌دیر.
45- قارالار (قره‌لر)
46- شابانلی (شعبانلو)
47-آل‌كمر (علی‌كمر)
1- آل قیرقیزی‌معناسینادیر.
48- آلی بولاغی (علی بولاغی)
49- نییار (نیار)
50- كولان‌‌دره (كلاندرق)
51-قالاجیق (قلعه‌جوق)
52- یاجیلی (یاجلو)
53- سرقئیین ، سرعیین(سارقین)
1-كیچیك‌قالا 2- مس كوب (قالایچی)
55- زئیوه (زاویه)
1-موغان وخلخالدا كندآدی‌دیر
56- اور (عور)
1-شهر 2- گون(خورشید)
57- كنگرلی (كنگرلو)
1-تایفاآدی‌دیر 2- بیر نوع بیتگی‌دیر.
58- میرآلی (میر علیلو)
59- دیوله (دیولق)
60 - اورونج (اورنج)
61- پیله‌چای (پیله‌رود)
1-پیله (پوله سك ده‌ن توتولوب)
62-ایمیججه (ایمجه)
63- چللك (چلك)
64- آقاباغیر (آقاباقر)
65- اهلیسان (اهل ایمان)
66-كل اسر (كله‌سر)
67- ترمان‌كندی (نریمان‌كندی)
68-رز (رض)
69-گؤن پاپاق
1-چرم معناسینادیر
70- دلی‌لر (دلیلر)
71- بودالالی (بودالالو)
72- آغ‌دام (اسلام آباد)
73- برك‌چای (برگ‌چای)
74- گوللوجه (گلوجه)
75- خلیج (خلج)
1- توركلرین تایفاسیندان بیریدیر 2- قوم دا اولان خلج تایفاسیلا نه نسبتی وار ؟
76- كول‌تپه (كل‌تپه)
77- مئیمند (میمند)
78- ایرینجی (ایرنجی)
79-پیرآیواتلو(پیرائیواتلی) ، پیرایراكلو
80-آغ‌دره (آغ‌درق)
81-كندی (كنده)
82- آغجا‌كوهول (آغجه‌كهل)
83-كرگان
1-كر، توزتورپاق معناسینادیر
84- گرجان(-)
85- احمدآوا (احمدآباد)
86- سوها (-)
یاكوتلار اوزلرینه ساها یا ساقا دئیرمیش‌لر.
87-تكه‌چی (تكچی)
1- تكه كئچی‌نین ائركه گینه دئیرلر
88-نیغیرلی (محمدلو)
1-بویوك معناسینادیر
89-ائردی (اردی)
90-جوم‌آدی (جمادی)
91-چیل‌گز (چهل‌گز)
92-دیژویژین‌(دیجویجین)
93-شومشورخانا (شمشیرخانه)
94-بینه‌ما (بنمار)
95- حسن باری (حسن بارق )
96-ممد تاقی (‌محمد تقی)
1- تاق?، سقف معناسینادیر باخ تاقچا
97- گیل‌ارلی (گیلارلو)
98- موخوش‌لی (میخوش‌لو)
99- ساققیز‌چی (سقزچی)
100- اودولو (اودلو)
101-قیزیل‌قایا (قیزیل‌قیه)
102- تیفییه (تیفیه)
103- نونه‌كران (ننه‌كران)
104- آنباران (عنبران)
105-زرگار (زرگر)
106-شام‌سووار (شهسوار)
1-شام‌چیمن معناسینادیر
107- كیوی (كوثر)
108-كولش (كلش)
109-قاراچاناق (قره‌چناق)
110- دیب‌كندی
1-دیب ، ته و عق، معناسینادیر.
111- كوللار (كولانكوه)
112- خاراوان
گوره‌سن خیابان كلمه‌سی بوندان دیر.
113-فاخرآوار (فخرآباد )
1- تاریخی اثرینده سید سلیمان امامزاداسین آدلاندیرماق اولار.
114-قارا دووروش (دولت‌آباد)
115- دره‌یورد (دره‌رود)
116- سمی‌یان (سامیان)
117-بیله‌دره (ویله‌درق)
118-بولغاوار (باقرآباد)
119-كهرآلان (كلخوران)
1- تاریخی اثرینده شیخ جبرئیل گونبدینی آدآپارماق اولار.
120 - گول موغان (گل‌مغان )
1- اردبیله یاپیشان كند آدی‌‌دیر . 2-گوره‌سن بویوك موغانیلا نه یاخینلیغی‌وار. 3- گول كلمه‌سی كیچیك معنایادا اولمالیدیر باخ گول‌میخ. 4- گول بیرنوع مریض لیك‌دی.
121- باری (بارق)
1- كؤهنه، قدیم 2- واری » اولساق« هستی ، موجودیت .
122-دیزجه (دیزج )
123- تاق‌دیزه (تقی‌دیزج)
124- اوره‌به‌كی (ایربكوه)
125- گوور‌قالاسی (گاور قلعه )
1- گوور اصلینده تایغا معناسینادیر. 2- قبر 3- ائله قبر كلمه‌سیده بوندان توتولوب
126 -جوم آیران (جماران)
1- جوم، جوما(توپلوم یاتوپلانیش ) معناسینادیر
127- خوشك ارری (خشكه رود)
128- نشره‌ور (شهریور)
1- شره‌‌ور ، شورا وئر- شولاوئر. 2- بوش یئرمعناسینادیر 3- وركلمه‌سی اكره یئرده‌یئر اولچو سودور نئجه‌كی بو آرخ‌دان او آرخادئیرلر . 4- دئمك اولاركی تورك دیلیندن فارس دیلینه كؤچیب‌دیر .
129- نوشار (نوشهر)
130 ائویر(ائوری) ، (ایوریق)
131- سالتاوار (سلطان آباد)
132- میناوار (میناباد)
133- میدیاقالایچا (-)
1- گوره‌سن مادلارا آییددیر .
134- بیله‌‌سووار (بیله‌سوار)
135- یئیجه (ئینگجه)
146- بیریس (بریس)
147- كیوی (كوثر)
1- كیوی (كویو) س معناسینادی 2- كیو خیش آلاتدا استفاده اولونو .
148-قوشا (-)
1- جوت (جفت) 2- قوشا بولاق 3- قوشا گزمك 4- قوشماق (وصل ائله مك)
149- بابی یان (با بیان)
1- یان (یاخین) 2- یان( اوزاق) 3- یان ( اوزگه)
150 - قوزدو (قوزلو)
1- اوغوزلی 2- گوره‌سن اوغوز تایفاسینا عایددیر 3- مئشگین‌ده كندآدی و موغاندا تایفا آدی دیر .
151- آللی (آلنی)
152- جل‌لو (جلیل‌لو)
153- چاناق بولاق (چناق بولاق)
154- چاپاقان (چپقان)
155- شاییق (شایق)
156- آلواریس (آلوراس)
157- وی‌یند كهر آلان (كلخوران ویند)
158- كالان پا (كلانپا)
159- موییل(مواول) (مویول)
160- شمس‌آوا (شمش آباد)
161- نییارا (نیارق)
162- قوناق قیران (رویین دزق(مهماندوست))
1- یئنی ایلده بوردان خسروقالاسی تاپلیدی
163- بیرازمان (پیرازمان) ، (پیرازمیان)
1- یئنی ایلده بوردان یبر اثر تاپیلمادان سونرا 8000 ایل تاریخ وئردی 2- ازمان بویوك معناسینادیر .
164- هاس آرا(حفظ آباد)
165- اونار (انار)
1- اونار كندی چوخ چوخ اسكی چاغلاردان تاریخ گؤستره‌بیلر 2- دووقالاسی ، ایكی ده‌نه پیر آغاجی
3- امامزاده جعفر 4- خلیفه قبیری 5- تاریخ‌ین دئییشینه گورا بابك بوردا پیرآغاجیندا گیزله‌نیب دیر .
166-لومب‌ار (لومبر)
162- ارشه (ارشق)
163- میس‌دره (میس‌درق)
164- پیره‌قوم (-)
165- سرداوا (سردابه)
1- ساری‌داوا اولابیلمزمی؟
166- شاتیرگون‌بز (شاتیرگنبد)
1- شاتیر قبیری بوردا اولماقا گورا بو آدا آدلانیب؟ 2- قالاباشی و باشقا باشقا تاریخیلرده بوردا اولمالیدیر .
167- بولوس (بلوس)
168- كولور(كلور)
169- خییه‌رك (خیارك)
170- كورئییم (كوراییم)
171- خییو (مشكین)
172- تورپاقلی (تپراقلو)
173- موغان(میغان) (مغان)
174-كیس‌آلا(كوهسار)
175- ائیوازلی(عیوضلو)
176- خنگ(خه‌نگ) ، (خانقاه)
177- بووران (بوران)
178- پیراوغلو (پیراقلو)
179-آق‌قالا (آق‌قلعه)
180 - تال بیشلاقی (طالب قشلاقی)
181- آلی قیشلاقی (علی قیشلاقی)
182-جنقان (جنگان)
183- وان ایس تانان (وانستانق)
184- ناغارا (نقاره)
185- سالالا (سلاله)
186- شوردره (شوردرق)
187- قوشدو(قوشلی) (گوشلو)
188-آلیشان قیشلاقی (عالیشان قیشلاقی)
1- آلیشماق(اودآلماق، یانماق، رماشیلاردا روشن اولماق)
189- داش كسن (-)
1- داش كس ده اوچ ده‌نه النن ؛ قازیلمیش ماغاراواردی ایندی اورا سامان یغییرلار .
190- مازآتدی (مازآتلی)
191- میجه‌ندی (مجندی)
192- سامانلی (سامانلو)
1- سامان »كاه« معناسینادیر نئجه‌كی لو، سون شكیلچسیی تایفا ویئره دئییل مه لیدیر.
193- باللیجا (میرك)
194- اولما (-)
1- كوزه وسبو معناسینادیر .
195- دیوله ، »دیولق (تویله‌سرا)«
196- سوما (صومعه)
197- شیندیر شامی (شندرشاملی)
1-پوش چیمن 2- كهنه چیمن 3- قویون و مالینده بوش اتینه شن تیر دئمكدیر .
ساوالاندا چوخ ئیرین سهودئییل‌مه‌سی

دوزگون‌آد (قوندارما‌آد)
1- پوشتی (پیشتی) ، (بورجلو)
1-دئمك پوشته مكد‌ن توتولوب 2- پیشمك یانی یانماق، چوخ ایستی اولماق
2- لیغلی گؤل (لجن گؤلو)
1- لیغ باتلاقدا اولان لو همه سویا دئیرلر 2- باتلاقدا بیتن بیر نوع بیتگی یه دئیرلر
.3- ائششك مئیدانی (هوشنگ مئیدانی)
1- ائله من اوشاقلیقدان بو می آداملاردان بورانی ائششك مئیدانی ائشیتمیشم .2- ارشك‌ده اولا بیلر
4- دووقالاسی (دیوقالاسی)
1- اونار كندینده بیر تاریخی قالادیر.
5- كورا وازلی (كور عباسلو)
6= دیب سیزگول (آت گولی)
ائله اوشاقلیقدان بومی آداملار بورا دیب سیزگول دئرلر .
7- قیزیل بئره (قیزیل‌بره)
1- قیزیل حاصار 2- حاصارا قویون سالارلار.3- قازان معناسینادا اولابیلر .
8- دده مقصود (بابا مقصود)
9- تویوزگولو (طاووس گولو)
10- قاینارجا (قینرجه)

 رحیم غلامی لنج آباد
برگرفته ازوب  سایت تلویزیون آنادیلی

آچار سؤزلر : اردبیل,

http://yanlizbirqiz.blogfa.com http://azyurd.blogveb.com/