ارس ها ، ریشه های نام آزربایجان ، ارس ،آستارا و ...
ارس ها
ارس از ترکیب «ار- آس» بوجود آمده . ار به معنی مردمان و آس از همان اقوام آس های باستانی، که نام قاره آسیا نیز از آن گرفته شده و از قبایل بسیار قدیمی آسیای میانه به شمار می روند. در شرق آذربایجان مکرراً به این نام برمی خوریم و رودخانه ارس یا آراز هم از همین است که در تاریخ، این رود را، رس، الرس، آرراس، اررس، اریس و ارس نامیده و در محاوره بومی به آراز موسوم است. نام شهر آستارا نیز هرچند که قابل ارتباط با کلمه «آست» ترکی و به معنی «پائین و زیر» که در مقابل «اوست» و به معنی «بالا» قرار دارد، می باشد و واژه «آستری» نیز که وارد زبان فارسی شده، از همین بن واژه سرچشمه گرفته. این شهر چون در ساحل و مناطق کم ارتفاع قرار دارد ظاهراً با مفهوم این اسم، متناسب به نظر می رسد. اما احتمالا" نام این شهر از اقوام «است» گرفته شده، مخصوصاً که قبل از آنکه شهری به نام آستارا بوجود آید، این اسم به اراضی همین محدوده اطلاق می‌شده است. اسامی بندر آستاراخان یا شهر استرآباد بر اساس اسناد تاریخی و مدارک موجود، هیچ ارتباطی با این موضوع نداشته و صرفاً تشابه اسمی دارند. امروزه روستاهائی با اسامی «آس» و «آست مال» در منطقه قره داغ (جنوب ارس) و «ارس کنای» در مراغه و «آی آس» در میانه قرار دارند. و اصولاً نام باستانی کوهستانهای قره داغ، «آراس بار» یا «آرازبار» بوده است و در مورد وجه تسویه نام شهر آسلاندوز «اس+آلان+دوز» «دوز» انتهائی همان دیز یا دیزیج به معنی دژ است که از ریشه tiz ترکی قدیمی برگرفته شده و بعداً در فارسی به این شکل به کار رفته. و در این رابطه باید به این مورد توجه داشت. همچنین اماکنی را نیز حوالی اردبیل داریم که این کلمه در ترکیب آنها وجود دارد، مانند «آلمآس» یا آل+م+آس یا «هاس آوار» و در اصل «آس آوار» که هر دو از اسامی گروههای نژادی هستند، در هیر.
در ارتباط با ارس ها، هرودوت می نویسد که در دوران هخامنشی...
