زنگان كلمه‌سی، زنگان شهری كیمی چوخ قدیمی بیر كلمه‌دیر. بو كلمه عرب دیلینده «زنجان» اولوبدور. اسلام‌دان قاباق بو كلمه و شهر واریمیش. «زنگان چایی» بو شهره منسوب‌دور، بلكه‌ده زنگان بو چایا منسوب‌دور، آنجاق بو مسئله بیزه چوخ آیدین و آچیق دگیل. «آنندراج» كتابی اوّل دفعه، زنگان كلمه‌سینی «زندیگان/ زندیقان»كلمهسینه نسبت وئردی. بو نسبت اشتباه نظره گلیر. چون اولاً هم اسلام‌دان قاباق هم اسلام دان سورا دین‌سیزلره و ملحد‌لره و مانوی و مزدكی‌لره زندیق د...ئیرمیشلر. مثلاً؛ انوشیروان و زرتشتی موبد‌لری، قتل عام ائدن مزدكی‌لره «زندیق»دئییبلر. نظره گلیر زندیق كلمه‌سی (زند- پازند) كلمهلرینه هئچ ارتباطی یوخدور. ثانیاً آنندراج‌دان قاباق هئچ بیر منبع (اسلامی و غیر اسلامی) بئله بیر سؤزه یعنی زنگانلی‌لارین زندیق اولدوق‌لارینا اشاره ائتمه‌ییب‌دیر. زند- پازند اهلی یعنی زرتشتی اولماق‌دا صرفا زنگانا منحصر ائتمك اولماز. آنجاق بیز نه پهلوی دیلینده نه فارسی دیلینده زنگان كلمه‌سینی گؤرموروك و اونا مشابه و همریشه كلمه‌ده تاپا بیلمیریك.
بو كلمه باره‌سینده آشاغی‌داكی نظرلری وئرمك اولار:
1- زنگان كلمهسی، گاوازنگ، زنگیل، زنگین، كلمه‌لری‌ایله بیر عائله‌دن اولا بیلر.
2- زنگین توركوده (وارلی- محتشم) معناسیندادی
3- زنگانی بعضی كتاب‌لاردا «شانجان»دا یازیبلار
4- بعضی نظرلر زنگانی «زاج- زنگ» ماده‌سی‌نن مرتبط بیلیر و خمسه‌ده اولان معدن‌لرین چوخلوغونو دوشونور
5- بعضی نظرلر زنگانی «سایان»،«سایین» كلمه‌سی‌نن مرتبط بیلیر.
6- حمدا... مستوفی‌نین «شهین» و اردشیر بابكان نظریه‌سینی بیر عده قاطعانه رد ائدیرلر. چون اوندان قاباق هئچ بیر منبعده زنگانی، شهین یازمییبلار. (باخین مهندس رامین سلطانی یازان «جستاری در تاریخ زنجان» كتابینا)
7- شهین بیر فارسیِ دری، كلمه‌سی‌دیر و ایرانین مركز و غربینده اولان دیل‌لره هئچ ارتباطی یوخدور. بلكه حمدالله مستوفی (سایین – سایان) كلمه‌لرینی شهین تصور ائدیبدیر.
8- سایین (صائین) و سایان كلمه‌لری توركوده بؤیوك، محترم، محتشم و وارلی معناسیندادیر.

https://www.qirmiz.com/AzerbaijanNationalMovement/%D8%B2%D9%86%D9%80%D9%80%DA%AF%D9%80%D9%80%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%84%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%DB%8C-%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%A8%D8%9F%D8%9F%D8%9F/