بخشى از مقاله نام هاى "بیگانه" تركى و عربى- حمید دباغى
هدف: نامهاى تركى و عربى
از نامهاى تغییر داده شده پیش از تشكیل كمیسیون جغرافیا میتوان به نامهاى زیر اشاره نمود:
اورمو (---> رضائیه)٫ سالماس (---> شاهپور)٫ تركمن صحرا (---> دشت گرگان)٫ سولدوز (---> نقده)٫ سلاخ (---> بصیرآباد)٫ آق قلعه (---> پهلوى دژ)٫ عربستان (---> خوزستان)٫ بندر انزلى (---> بندر پهلوى). قابل توجه است كه تمام این اسامى مربوط به مناطق ملى ترك و عرب مانند آزربایجان٫ تركمنستان و عربستان بوده اند.
پس از تشكیل كمیسیون جغرافیا سیاست فارس سازى شامل تمام نامهاى تركى (و عربى) شهر٫ ده٫ رودخانه٫ كوه٫ بخش٫ خیابان٫ كوچه٫ دشت٫ محله و حتى طوائف شده است. در یكى از اسناد كمیسیون گفته میشود: "اگر در این اسامى جغرافیایى كلماتى مانند چاى٫ سو٫ بولاق و نامهاى مشابه آن باشند٫ این اسامى بیگانه مشخص و به فارسى تغییر داده شوند....براى دیگر مناطق كشور كه داراى نام هاى نامناسب و غیرفارسى اند٫ فرهنگستان نامهاى مناسبى پیدا كند." همانگونه كه دیده میشود با ایجاد تناظر بین "غیرفارسى"٫ "نامناسب"٫ "بیگانه" و "كلمات تركى" آشكارا و عملا زبان ٦٥% از جمعیت كشور كه غیرفارسى است و در درجه اول زبان تركى نامناسب و بیگانه انگاشته شده است.
جاى تعجب نیست كه از نخستین اقدامات این كمیسیون تعویض بسیارى از نامهاى تركى در سراسر كشور و در آزربایجان و نیز برخى نامهاى عربى در عربستان بوده است.
به عنوان مثال: ساووج بولاغ (---> مهاباد)٫ آجى چاى (---> تلخه رود)٫ قیزیل اؤزه ن (---> سفیدرود)٫ قاراجاداغ (---> ارسباران)٫ جیغاتى چاى (---> زرینه رود)٫ میدان چاى (---> مهران رود)٫ سایین قالا (---> شاهین دژ)٫ میانجى (---> میانه)٫ قاراعئین (---> سیه چشمه)٫ خییاو (---> مشگین شهر)٫ اوجان (---> بستان آباد)٫ باغیش (---> بخشایش)٫ توفارقان (---> آذرشهر)٫ تاتائوچاى (---> سیمینه رود) .
وضعیت نامهاى عربى چندان متفاوت نبود. پس از آنكه نام نیاخاك اعراب ایران از عربستان به خوزستان تغییر داده شد٫ بدون توجه به موجودیت و فرهنگ ساكنین اصلى منطقه٫ مردم عرب٫ نامهاى شهرها٫ رودها٫ دشتها و حتى كوچه ها و محله ها هم تغییر داده شد.
مانند: محمره (---> خرمشهر)٫ ناصرى (---> اهواز)٫ فلاحیه (---> شادگان)٫ بنی طرف (---> دشت میشان)٫ عبادان (---> آبادان)٫ بساتین (---> بوستان)٫ خفاجیه (---> سوسنگرد)٫ ملامیر (---> ایذه)٫ حویزه (---> هویزه)٫ گج قارا گؤل (--->گچساران)٫ (این نام تركى بود)٫ خزعل آباد (---> خسروآباد)٫ خزعلیه (---> خرم كوشك)٫ معشور (---> ماه شهر)٫ سیمره (---> كرخه=گاماسب) و غیره.
مى توان گفت كه در عمل كمیسیون جغرافیا در تمام مكاتبات و مصوبه هاى خود منحصراً بر اسامى تركى متمركز شده و خواهان تغییر آنها به اسامى فارسى نه تنها در آزربایجان و دیگر مناطق ترك نشین بلكه در تمام سطح كشور گردیده است. در سالهاى ١٩٢٧ وزارت جنگ تغییر اسامى نامهاى ارمنى در ناحیه ماكوى آزربایجان را به هئیت وزراء پیشنهاد كرده بود. با اینهمه عمده نامهایى كه تغییر آنها مورد بررسى قرار گرفت نامهاى تركى مانند قلعه (قالا) جیك (---> عزیز آباد)٫ باخچاجیق (---> سردار آباد)٫ قارا خاچ (---> على آباد)٫ قارا كیلیسه (---> امان آباد) بوده اند.

آچار سؤزلر : ایران, تورک,