شهر تهران و حومه آن، پایتخت دول تركی غزنوی، سلجوقی و قاجار، اقلا از قرن
۱۰-۱۱ میلادی موطن و مسكن گروههای بیشمار تركی بوده است. تركهای این
شهرستان منحصر به مهاجرین جدید نیستند. اساسا بخش ترك نشین استانهای تهران و
البرز جزء آزربایجان ائتنیك و خود شهر تهران بر مرز منطقه ترك نشین و فارس
نشین ایران قرار دارد.
امروزه بخشهایی از جنوب شهرستانهای ورامین، اسلام شهر، رباط كریم،
پاكدشت، كرج و بویژه شهریار و ساوجبلاغ ترك نشین میباشند. در واقع ناحیه به
هم پیوسته محل سكونت تركهای شمال غرب ایران به تقریب از ورامین- ری آغاز
میشود. انتزاع مناطق ترك نشین (ساوجبلاغ، شهریار و مناطق ترك نشین كرج،
اشتهارد، رباط كریم و پاكدشت غیره) از استان تهران و ادغام آنها به همراه
كل استان البرز در ایالت آزربایجان ضروری است.
اسامی جغرافیایی مانند كرج (به تركی باستان گچ)،
قزوین (قاز اویونو)،
ساوه (از نام سابا شاه ساكاها)، قم (به تركی شن)، خلج، قپچاق، چیگیل
(چگینی)، وایه (وایه بیگ)، قزار (بیبی قزار=اوغوز ار)، اغشیت (ایخشید)،
ایقر (ایقر بلاغ)، ینگی(جك)، سنقر (سنقرآباد) و خود ساوجبلاغ و صدها
توپونیم جغرافیایی تركی دیگر (مارال تپه، جیران تپه، دوشان تپه، یان تپه،
اوزبكی تپه، قره تپه، آق بلاغ، ایقر بلاغ، گوموش تپه، اوغلان تپه، یئنگی
قلعه، قاراتوپراق، آغ دره، قاچاقاچ، – قشلاق، چاقو، شاهسئون، -بیگ –باجی،
بالقلو، مورانلو، جلایر، بایانلو) در استان تهران بازمانده تركان باستان در
این ناحیه است.
نیز این ناحیه از قدیم مسكن گروههای ترك افشار، شاهسئون، بیات، كنگرلو،
بیگدلی، شاملو، سولدوز، ایمورلو، چیگیلی (چگینی) و غیره بوده است.
به اینها مهاجران ترك سده اخیر از استانهای دیگر آزربایجان و نیز مناطق ترك نشین خراسان و جنوب-مركز ایران را نیز میباید افزود
از آنجاییكه در برخی مناطق استان تهران بویژه در دو شهرستان ساوجبلاغ و
شهریار امروز هم اكثریت مطلق اهالی بومی روستاها و عشایر را تركها تشكیل
میدهند، و این نواحی جز منطقه پیوسته ترك نشین شمال غرب كشور قرار دارد،
انتزاع این مناطق ترك نشین از استان تهران (همچنین مناطق پیوسته ترك نشین
استانهای همدان، مركزی، گیلان و غیره) و ادغام آنها به ایالت آزربایجان (در
طرح ایالتی كشور) ضروری است.
آچار سؤزلر :
آزربایجان,