معنا شناسی( Semantic)  شیند وار(شندآباد)

"سرزمین پهن و هموار شده مانند سد در میان آبراههای تالاب"

دیرینه ­شناسی در سخن حجابی می­بیند كه مایه تاسف است، حجابی كه باید دریده شود  تا سرانجام بتوانیم به عمق آن گوهری كه در بطن سخن، همچون ذخیره­ای باقی است برسیم. دیرینه ­شناسی با سخن در قواره ­های خودش سر و كار دارد، یعنی سخن همچون یك بنای یادبود.

میشل فوكو فیلسوف پست مدرن فرانسوی: فراسوی ساختگرایی و هرمنوتیك، ترجمه: حسین بشیریه، تهران: نی، چاپ پنجم، 1385، ص 175

           مكانی كه در اسناد رسمی  "شندآباد" نوشته میشود، و در زبان  مردم محلی شیندوار وبعضاً شیندآوار ، نامیده میشود. یكی از شهرهای استان آذربایجان شرقی در ۵ كیلومتری جنوب غرب شبستر، ۷۱ كیلومتری شمال غرب تبریز و ۶۹۵ كیلومتری شمال غرب تهران واقع شده‌است.    (° ۴۶شرقی-° ۳۸شمالی)

            بر پایه‌ی آخرین سرشماری مركز آمار ایران كه در سال ۱۳۸۵ صورت گرفته‌است با جمعیتی بالغ بر ۸٬۷۹۷ نفر، بیست و ششمین شهر استان و دومین شهر شهرستان  - پس از مركز شهرستان- محسوب و در بخش مركزی شهرستان شبستر ، در ساحل شمالی دریاچه‌ی ارومیه و در جنوب كوه‌های میشو واقع شده‌است.

        اسامی آبادیها ،اعم ازشهر وروستا ،یكی از نشانه های تاریخ  اسكان  وتشكل هرقوم وملتی درمكانی است كه وطن مادرزاد (آنا یورد) آنان محسوب میشود.ودرغیاب  مطالعات باستان شناسی كه اساس باز سازی تاریخی، اجتماعی- اقتصادی و فرهنگی یك منطقه را تشكیل میدهد، معناشناسى( Semantic) اسامی ، میتواند اطلاعات تاریخی ارزشمندی دراختیار محققین قراردهد.

     در دلالت منطقی   "مصداق"(مكان موردنظر) و " لفظ" یا كلمه ‌واسمی كه دلالت بر مصداق دارد.و "معنایی" كه لفظ با بیان آن بر مصداق دلالت می كند و نحوه‌ای از معرفی مصداق در آن معنا مندرج است.علاوه بر اتیمولوژی (ریشه شناسی  = (etymology) و لكسیكولوژی (واژه شناسى =  (lexicology)بایداز علم سمانتیك (Semantic:معناشناسى، علم معانى) كه یكی از شاخه‌های جدید فلسفه‌ی منطق میباشد،نیز بهره گرفت.

        برطبق سمانتیك اسامی در خصوص دلالت اسم خاص بر مدلولش طبق تئوری زنجیره‌ای (CHAIN THEORY OF REFERENCE) نظریهومعنی بدست آمده باید:

ً اولاً – ازمنظر ریشه شناسی ( etymology )واژه  ،و واژه شناسی(lexicology ) نظریه ای مناسب وبا اصول وپرنسیب های علمی سازگار باشد.

ثانیا"– نظریه بدست آمده درباره معنا شناسی"مصداق"(مكان موردنظر)   باشهود عرفی سازگاری داشته و مورد تائید عقل سلیم قرارگیرد.

      اسامی بعضی مكانهای جغرافیائی منطقه كه دارای قدمت هزاران ساله میباشند(مانند چوستر،شندوار،خامنا،تسی،تیل،سیس،بنیس،چنه وان،قره تپه،وایقان،كول آوا،ائل بیز،و...) ،درگذرزمان دارای بارمعنائی كثیری شده اند.واصطلاحا" جزء كلمات كثیر المعنی درآمده اند.امروزه اگر درمقام معناشناسی آنها برآئیم ،بدوا"باید تاآنجائی كه درتوان داریم این معانی كثیر رابیان ،وكاركرد (فونكسیون) آنهارا درزمانهای مختلف مطمح نظر قراردهیم.وقدیمی ترین معنای آنرا برمصداق موردنظر تطبیق نمائیم.

      در نام گذاری مكانها و اسامی جغرافیایی، ازهمه مهمتر اقلیم و موقعیت استقرار،نوع معیشت و زبان وباورهای ساكنین و مردم همجوار، حوادث تاریخی (مهاجرت ،جنگ  ،شخصیتهاو...)،نقش مهمی ایفا می‌كنند.

      اگر اسامی مكانها بروش علمی معناشناسی شوند ،معانی بدست آمده مانند تابلویی زنده وواقعی مشخصات مستتر در مصداق را به نمایش میگذارند.

       شندآباد(شیندوار/شیندآوار) یكی از مكانهایی ست كه موقعیت سر زمینی-اقلیمی و نحوه استقرار، وزبان ساكنین نقشی اساسی در نام گذاری آن داشته است. این عوامل عینی  در ره‌یافت به معناشناسی منطبق با واقع كلمه شندآباد هم نقش اساسی وكلیدی دارند.

   1)  قدم اول دریافتن معنی شند آباد باتوجه به زبان مردمی كه بدان تكلم میكنند طبعا مراجعه به زبان تركی آذری باشد، ولی چون یافتن منابع فارسی سهل تراست، از روی عادت مالوف به لغتنامه دهخدا مراجعه میكنیم. مصداق كلمه شندآباد را بعنوان روستایی در آذربایجان نوشته و "شند"را در معانی: منقار مرغان/ منقار مرغ/ كلفت / نوك / نول / نُك/و اصطلاحی در " تیله بازی "/  و مصدر مركب " شند كردن"را در تداول عامه: خرد و پراكنده و هموار كردن با زمین اطراف آوار یا كلوخهائی را. نرم كردن زمین و كلوخ . پهن كردن و گستردن آوار بر زمین . هموار كردن خاك و نخاله و كلوخ و غیره . شند كردن خاك ؛ نرم و گسترده كردن آن . (یادداشت مؤلف )آورده است.

علاوه بر لغتنامه دهخدا، برهان قاطع، صحاح الفرس، لغت فرس اسدی، مؤیداللغات، غیاث اللغات، منتهی الارب، دستوراللغة، نیزمعانی مشابهی راذكر نموده اند .

2) معلوم نیست  تلفظ كلمه  به شكل "شند+آباد" از چه زمانی شروع شده است . قدیمی ترین منبع تاریخی مكتوب كه تاتاریخ تحریر این سطورتوانستم مشاهده كنم ، " وقفنامه بزرگ ربع رشیدی خواجه رشیدالین فضل‌الله همدانی" وزیر غازان خان واولجایتو است كه در آن به شرح و توضیح املاك وقف شده برای شهرك علمی ربع رشیدی در تبریز و شرح وضعیت و چگونگی اداره آن پرداخته‌است، وتاریخ تحریر آن به سالهای 709-  716 قمری  برمیگردد، وبر اصالت این نسخه علما، دانشمندان و دیوانیان زیادی از جمله علامه حلی (۶۴۸- ۷۲۶ ق) گواهی داده‌اند.شندآباد را بصورت "شیندوار" آورده است.

   درزبان مردم محلی اعم ازساكنین ومردمان همجوار ،این كلمه  بصورت  شیندوار: شیندآوار وشندآبا د تلفظ میشود.

معناشناسى (Semantic) شیندوار:شیندآوار

- " شیند (şınd :shind) "+ "وار:آوار (avar:var )":

در دیوان لغات ترك علامه محمود كاشغری (Divan-u-Lugat-it-Turk-) كه در حد یك دائره المعارف معظم با قدمت 1000ساله میباشد،و لغتنامه اتیمولوژیك آرین (ARIN Türkcə Etimoloji Sözlük)  ولغتنامه توروز Turuz "شین  şın "(با"ı"كلفت) در دو معنی تخت təxt و سدیر sədir آمده است.

şın : təxt. sədir(sərir) -

لغتنامه اتیمولوژیك آرین (ARIN Türkcə Etimoloji Sözlük )"  تخت :təxt  " را "اریكه"،" زمین پهن ومسطح "وآبادی"و... معنی نموده است . وسدیر sədir)) را همریشه با ساتیر( satır) ومعانی تالاب،نیزار،دره،خور،پرآب  و... رابرای آن ذكر نموده است .

sədir :satır: sadır

Batağlı: talav /dalav 1. > talab (fars) < dalab. toprağa işləmiş, durqun su yığını.

   و دركتاب "توركچه یر آدلاری گیلاوزو   Türkçe  yer  Adlari  kilavuzu: prof.dr.tunjer gulensoy  ankara-1995"كلمه شن  Şen  ، حدود،بند ها، سد ها،دره، گول و.... معنی شده است.

Şen:(bağlar+ dere+durak+gul+ +ova+tepe+yayla+yurt)

علامه كاشغری كلمه" شین şın"رامنسوب به لهجه تركی چیگیلی (çigil) میداند. وبراین باوراست درلهجه اوغوزی وچگلی فونم  (د:d)  بصورت d > d. > z > y  تغییر میكند ، ویا می افتد. یعنی كلمه" شین şın" همان" شیند " تركی باستان  میباشد. 

همچنین دكتر بلال آكتان Dr. Bilâl  AKTAN دركتاب "لغت نامه تركی قاراخانی" KARAHANLI  TÜRKÇESI  SÖZLÜGÜص 8و31ضمن بیان تغییرات فونم  (د:d)  بصورتd > d. > z > y  مثالهای زیرا شاهد می آورد:

Ken    كن < kend  كند “sehir  شهر, kale قلعه ”, 

 elri  الری < eldri  الدیری “oglak derisi”, بز  پوست

   برای توضیح اضافی باید گفت : كلمه " شیندshind : " بصورت  şantدرتركی استانبولی و shunt  درزبان انگلیسی درآمده است . ودرپزشكی بمعنی آناستا موز موجود درمغز است كه خون جاری دركانالها ی خون رسان(مویرگها) را درحالت تعادل ونرمال نگه میدارد.(ن.ك: BSTS / Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü)

 معانی دیگر(شنت = شیند=شا نت    shunt ) به خط دیگر انداختن ،تغییر جهت دادن، كنار گذاشتن ، موازى كردن ،بستن ،بسته شدن ،ترن را بخط دیگرى انداختن ،منحرف كردن ،تغییر جهت دادن ،از میان بردن ،كنارگذاشتن ،مقاومت موازى ودرعلوم مهندسى : موازى فرعى میباشد.

وار: bar <> var درمعانی "همه"، هست، موجود، و سیرما sırma بمعنی  كرت وحد بین دوكرت نیز بكار رفته است .

درباره تبدیل فونم های (وv:< >ب: b) به یكدیگرباید گفت ،درتركی قاراخانی دربعضی كلمات  به جای فونم (ب: b) تركی قدیم ،فونم(وv:) می آید.مثلا" :

< ساب ساو: سوز                                                                               sab > saw “söz”

-سئو<  سئب   سئومك                                                              seb- > sew- “sevmek”

sub > suw “su”                                                                                         سو : سوو< سوب

   اگر كلمه آوار رانیز معنا یابی كنیم علاوه براینكه  معنی وار درمفهوم حد وكرت را درخود دارد ،معانی بیشتر وكاملتری بدست می آید:

Avar<> aqar1. axar. arx. su yolu. kanal

.   معنی بدست آمده برای "آوار"یعنی" آبراه و كانال" نیز با اقلیم سرزمینی شیندآوار منطبق است. 

(آوار درافواه عمومی وروزمره مردم درمعانی:"باغچه سبزی Sebze bahçesi"،"جوی وكانال وكرت "،چوب دارای ساقه وشاخه وبرگ كه درساختن بند وسد بكاررود"و استوار başəğməz سرافراز. dirəncli، اجتماع  toplam، تكه های خردشده  oğuq،جن cinو... نیز آمده است .)

   با معانی بیان شده برای كلمه" شیند= شینت şınd = şınt ": یعنی مكان طویل وعریض:بند:سد (enli, bütün olan nərsə )، پرآب (sulu yer )، تالاب (toprağa işləmiş, durqun su yığını) و معانی بیان شده برای كلمه "آوار  Avar "یعنی "آبراه و كانال" بنظر میرسد معنی كلمه شیندوار/ /شیندآوار"سرزمین پهن و هموار شده مانند سد در میان آبراههای تالاب"  باشد. كه آبهای سرازیر شده راتوسط كانالها (چایلاقلار:سیلروها وابراه های زیرزمینی)  تقسیم وبسوی تالاب ونیزار جنوب خود هدایت واز آنجا به دریاچه ارومیه میرساند ،واز خرابی وخسارت جلوگیری میكند. مانند آناستاموز مغزانسان  كه سرعت حركت خون جاری دركانالها (مویرگها)  رامتعادل میكند ،تاازسكته مغزی جلوگیری نماید.

دیرینه شناسی  LINGUISTIC  PALAETOLOGY

در رابطه با سابقه‌ی تاریخی و بافت اجتماعی، فرهنگی و مختصات مردم شناسی(  anthropology  ) شندآباد نوشته‌ی تحقیقی سراغ ندارم، مطالعات باستان شناسی نیزدراین شهر انجام نگرفته است. بااینحال شندآباد مانند دیگر زیستگاههای انسانی، محصول عوامل و حوادث و عناصر سه گانه‌ی طبیعی – جغرافیائی ، انسانی و كالبدی است؛ و هر شهر یا روستائی در اثرحوادث بدست انسانها در بستر طبیعت طی سیری تاریخی و برای ایجاد تعاملات و زندگی اجتماعی شكل میگیرد.

اگر آثار وبقایای "تپه‌های خاكستر(كول تپه لر) "درحوالی شهر موردمطالعات دیرینه شناسی قرار گیرند، میتواند سابقه‌ی تاریخی شندآباد به بیش از هزاران سال برسد. ولی همانطور كه درسطور ابتدایی عرض شد ،درغیاب تحقیقات باستان شناسی میتوان بیاری علم سمانتیك اسامی ودیرینه شناسی در زبان وسخن بنوعی تبارشناسی   تاریخی مكان موردنظر دست یازید.

               دربدو امر بااین پیشفرض  مواجه هستیم  كه درصدانطباق این بازخوانی در ارتبا ط مستقیم با درصد واقع نمایی معناشناسی  مصداق مورد نظر خواهد داشت. یعنی هرچقدر معناشناسی   انجام گرفته بااصول علمی،منطقی وعقلی انجام گرفته باشد ،به همان اندازه  بازخوانی قدمت وسابقه تاریخی هم قابل اعتنا میباشد.درهرصورت باید درچنین مواردی از اظهارنظر  قطعی  وغیر قابل تخطئه دوری نمود.

كلمه آوار Avar با گذشت زمان با حفظ معنای اولیه خود، معانی دیگری نیز كسب كرده است. و معنی آن توسعه یافته و در شمار كلمات كثیرالمعنی درآمده است.(درسطوربالا به تعدادی از این معانی اشارت رفت).

    ازمنظر تاریخی باید گفته شود، در كتیبه های اورخون كه از قدیمی ترین كتیبه های زبان تركی است از اقوام آوار و خاقان آنها نام برده شده است . امپراطوری آوارها در اروپا و مناطقی همچون مجارستان، آلبانی، چكسلواكی، اتریش و جنوب آلمان حكمرانی می‌نمود. (ن.ك: دكتر جواد هیئت "توركلرین تاریخ وفرهنگینه بیر باخیش" صص 33-32)

  آخرین ضربه مهلك بردستگاه حكومتی ژوآن – ژوان ها درسال 555م صورت گرفت وبخشی از ژوآن – ژوان های شكست خورده روی سوی غرب نهادند. این قبایل بنظر چاوانس پس ازر ظاهر شدن درغرب آوار نامیده شده اند.(مطالعات تركی ومغولی ص 26)

 در557 م از رود ولگا گذشته قبایل ترك زبان ساكن آنجا چون سابیرها،اون اوقورها،ونیز آلان های آریایی راشكست دادودرسواحل غربی آن رود رحل اقامت افكندند.اما بعدها با مشاهدده نزدیك شدن گوگ تركها ، دشمنان سابقشان ، برای پرهیز از درگیری با آنان از رود دن گذشتندوبه اروپا ی شرقی سرازیر شدند.(تاریخ تركان ص 604)

اخلاف همین آوارهادرسالهای 20سده 7م بیاری نیروهای خسرو پرویز دراتحاد با دولت ساسانی به محاصره استانبول پرداختند؛اما به جهت نداشتن نیروی دریایی كاری از پیش نبردند.(ر.رئیس نیا آذربایجان درسیر تاریخ ج2)

درباره پسوند "وار"

 لئو قومیلو مورخ مشهور روس دركتاب "تركان قدیم" ص 33درباره طایفه "وار   Var " یا "ئوآر  uar"اشاراتی دارد. وآنان را از طوایف داخلی "اوغور uqor"(اوغوز oquz)میداند.كه درسالهای 558میلادی مجبور به مهاجرت به سوی غرب شده اند.

هرودوت واژه اسكوس (Σ ςϑ αη- skuth) رادرارتباط با قوم ساگا (اسكیت)بكارمیبرد.این واژه درمنابع آسوری بصورت "آشغوزا//ایشغوزا aŞquza//iŞquzaودرمنابع یهودی "اشكناز aŞkenaz بكاررفته است. (مربوط به وقایع 700سال قبل ازمیلاد)

بنظربعضی مورخین ومحققین صاحب نظر(مانند سیداوف وزهتابی و...)، "ایشغوزهمان ایچ اوغوز " میباشد،كه دركتاب دده قورقورقود واغوزنامه رشیدی آمده است.اگر طایفه "وار"را از طوائف تشكیل دهنده اوغوزها بدانیم ،قدمت آنان به سالهای قبل از میلاد خواهدرسید.

دراینجاسئوالاتی بذهن هرخواننده تیزبینی متبادرمیشودكه :

1)آیا شواهد وقرائنی براین ادعا(درحیطه جغرافیائی شندوارومنطقه گونئی) میتوان اقامه نمود؟

2)فاصله 1200ساله بین ("700قبل ازمیلاد " و "قرن 5 میلادی") راچگونه باید توجیه نمود.آیا این امری پارا دوكسیكال (تناقض نما) نمی باشد؟

            درارتباط باشندآباد،  اسامی قدیمی محلات شندوار ازقبیل" توآلار  "كه درزبان مردم "تلولر- تلبه لر" گفته میشود."توآلارTuva’lar"و"تله ئوتلرTeleutlar"اسامی قدیمی طوایف ترك میباشد.یا محله "خانسی" و"خولا-خولا"و...كه بنطرمیرسداز واژه های  اساطیری (میتولولوژیك) تركی بامعانی تاریخی – اسطوره ای ویژه ای باشند.وباورهای اساطیری رایج درمیان مردم  منطقه گونئی با ریشه های سومری- تركی ، شاید پاسخی مبنی برارتباط باشد كه بیان آنها خارج از حوصله این مقاله میباشد ،و فرصتی مناسب رامی طلبد.

 درموردفاصله 1200ساله باید گفته شود:وجود چنین نشانه های پارادوكسیكال بعضی از صاحبنظران ومحققین را به این نتیجه رسانده است كه درمنطقه آذربایجان(بخصوص اطراف دریاچه اورمی) و پیرامون آن حوزه تمدنی باستانی ازازمنه قدیم (هفت تا دوازده قرن قبل ازمیلاد)وجودداشته است . وحوزه تمدنی سومر- ترك وتمدن قمر- ساگا ومانا ادامه همان تمدن قدیمی میباشد.وساكنان آن ازخارج نیآمده اند بلكه ازقبل دراین مكان سكونت داشته اند.وبه "پروسه رفت وبرگشت " باوردارند.

  دراینجا ما درموضع تائید یا رد این نظر نیستیم ،وصرفا" وجود چنین دیدگاههائی را بیان میكنیم تاعلاقمندان خود درپی كشف صحت وسقم آن برآیند.

  ازمنظری دیگر، اگر كلمه شین = شیند = شینت راهمانگونه كه علامه كاشغری میگوید از لهجه چگلی بدانیم بایدگفت:

جگل Cigil:نام سه تیره از تركان است .یكی ازآن سه چادرنشین وكوچگرندكه درقیاس quyas سكونت میكنند.قیاس quyas شهری است درآن سوی برسغان .barsğan

دومین تیره ، مردمانی كه درشهركی نزدیك طراز Tiraz(=تالاس)ساكنند.چگل اصل هم اینان هستند.تیره هائی نیز كه بعدها ،جامه ی چگلان دربركردند،چگل نامیده شدند.اوغوزان ،به همه ی تركانی كه از رود جیحون تاچین علیا گسترده شده اند،جكل Cigil نامیدند واین ،خطاست.

  سومین تیره ،روستاهائی دركاشغر هستند.اهالی این روستاهارا نیز جكل Cigil نامند. اینان ازموضع ومحل واحدی درآمده وپراكنده شده اند. دیوان لغات ترك كاشغری ص 253

ودرص256تخسی  Toxsi: نام تیره ای از تركان درسرزمین قویاش كه تخسی جكل Toxsi cigil هم نامیده میشوند.

     درهرصورت چگلها یكی از اقوام تورك هستند كه به زیبائی چهره شهره اند.ونقشی اساسی در تاسیس امپراتوری توركی قاراخانیان(1212-840 م )داشته اند .    قاراخانیان اتحادیه ای از قبایل قدیمی تركان – قارلوق، چیگیل، یاغما و آرقو بودند،كه از سیر دریا تا رود تالاس را درسلطه خود داشتند، و تا ایران و بغداد نیز پراكنده شدند.

     زبان ادبی تركی در زمان قاراخانیان به شكوفائی رسید و كتابهای ارزشمند ی چون "دیوان لغات التورك: از محمود كاشغری، "قوتادقو بیلیك" از یوسف خاص حاجب، "عتبت الحقایق" از ادیب احمد یوقناقی و" دیوان حكمت" از خواجه احمد یسوی واولین ترجمه قران بزبان تركی (Türkçe _lk Kur’an Tercümesi) ازآثاردوران قاراخانیان میباشد.

در منابع اسلامی چون تجارب الامم (مسكویه ، ج 2، ص 181)از اسلام آوردن دویست هزار چادر از تركها در 349 ق سخن رفته است  كه آن را با مسلمان شدن افراد قبایل قرلق ، چِگِل ، یغما و تخسی در قلمرو قراخانی تطبیق داده اند .

    علاوه بر شواهد وقرائنی كه مختصرا"دربالا ذكرگردید، یادمانهای موجود مانند (داش قوچ و سنگ های بزرگ منقش )، مربوط به قرن  15، یعنی ششصدسال پیش میباشد.

    سنگ قبر مزار منسوب به امامزاده داود (ع)   و  ساختمان سابق مسجد جامع (كه دوباره بازسازی شده است ) و نشانگر معماری دوران صفویه بود، حدود 600 سال قدمت دارند.

         همچنین مسكون شدن افرادی از طوایف  شاملوهای بیگدلی و بیات وخلج(=حاللاش) در شندآباد با علم با ینكه طوایف شاملوهای بیگدلی و بیات و افشارو، در فعالیتهای آق قویونلوها (قرن15) شركت داشتند. و در قرن 16 بیگدلیهای شمال سوریه بنام شاملو درتشكیل دولت صفویه شركت نمودند. و شاخه ای  از آنها از شمال سوریه به ایران مهاجرت نمودند. در میان مریدان سلطان حیدر هم شاملوها زیاد بودند. و شاملوها در زمان شاه عباس بیش از دیگران قدرت و اعتبار پیدا كردند. علاوه بر نشان قدمت بیانگر جنبه های مردم شناسی این شهر نیز میتواند باشد.

                                                          (ن.ك: دكترجوادهیئت - مجله وارلیق ش 61-62ص67وص73)

     مثلاً از شخصیتهای برجسته ایل بیگدلی، در زمان شاه عباس صفوی "مصطفی سلطان بیگدلی" است. كه در خیلی از نقاط ایران املاك داشت : از جمله در ساوه، اطراف تبریز و محال گونئی (خامنه، دریان، شندآباد، شانجان، هریس، كوزه كنان)، مراغه و....

(ن.ك: شادروان پروفسور محمدتقی زهتابی دركتاب تئلیم خان ص50)

       از مسلمات قطعی تاریخی دیگر وجود یكی از "قرارگاههای نظامی " قشون  آذربایجان در عهد عباس میرزا نائب السلطنه‌ی تجدد خواه، وطن دوست و شجاع قاجار در شندآباد است.

    دكتر امینه پاكروان در كتاب " عباس میرزا و آذربایجان"  می‌نویسد:

   " در سپتامبر 1827(1243 ق) عباس میرزا به تبریز رسید. نیروهای خسته‌ی قشون آذربایجان را كه فاقد قابلیت جنگی بودند، ترخیص كرد. و یگانهای دارای قابلیت جنگی را به قرارگاه شندآباد در20كیلومتری تبریز برد.

        محققین و مورخین زیادی به وجود قرارگاه عباس میرزا در شندآباد  شهادت میدهند:

- جهانگیر میرزا (فرزند عباس میرزا)، تاریخ ‌نو: شامل‌ حوادث ‌دوره‌‌ی قاجاریه ‌از سال‌1240 تا 1267 قمری‌

- فضل‌اللّه ‌بن‌ عبدالنبی ‌خاوری‌ شیرازی‌، تاریخ ‌ذو القرنین‌، چاپ ‌ناصر افشارفر، تهران‌1380 ش‌؛

- محمدتقی‌ بن‌ محمدعلی‌ سپهر، ناسخ ‌التواریخ‌: تاریخ ‌قاجاریه‌، چاپ ‌جمشید كیانفر، تهران‌1377 ش‌،

   احتمالاً محله‌ی "عباس آباد" شیندوار یادگار آن دوران باشد.

        وجود قرار گاهی از قشون آذربایجان در زمان عباس میرزا در آنجا، نیازمند تامین اسباب و آذوقه اولیه است، كه ازخود محل تامین میشده است. نكته‌ی دیگر اینكه محلی با هدف كاركرد نظامی، با در نظر گرفتن شرایط  وقت نمی‌تواند بدون حصار و دروازه بوده باشد. وجود اسامی محلی چون: "قالا قاپیسی"(دروازه قلعه)"، یك آبادی- قلعه را تداعی میكند. آبادی‌یی كه قرارگاه نظامی دركنار آن قرار دارد.

    محل بنای مسجد جامع و ملاحظه‌ی موقعیت بازار و حمام نشان می‌دهد كه، شكل گیری آبادی در دوره اسلامی، از الگوی شرقی تبعیت كرده است. یعنی ساختار شهر بر اولویت سه فضای عمده‌ی حكومتی، دینی و اقتصادی صورت گرفته است.

        سامانه‌ی بافت قدیم بر اساس درونگرائی، خلوص و وحدت بود. در بافت جدید به برونگرائی،  فردیت و كاركرد توجه میشود. ساختمانهای جدید مدارس و ادارات نه در داخل بافت بلكه در كنارخیابانها و معابری هستند كه جدیداً احداث شده اند.

خلاصه :

دربیان وجه تسمیه (Toponomy ) و معنا شناسی( Semantic )شندوار=شندآوارمختصرا" بیان میكنیم:

 اسم خاص شیند وار(شندآباد)متشكل ازدوجزء" شیند (şınd :shind) "+ "وار:آوار (avar:var )"است.

 شیند درمعنی  تخت (اریكه، مكان طویل وعریض:بند:سد)،

واردرمعنی موجود، و كرت وحد بین دوكرت <  > و

آواردرمعنی "آبراه و كانال"میباشد .

بنظرمیرسد ،معناشناسی تاریخی آن :"محل اسقرار وسكونت طایفه وار"، و معنی لغوی ومنطبق باشرائط اقلیمی آن : "سرزمین پهن و هموار شده مانند سد در میان آبراههای تالاب" باشد.

                                                                                                 ابوالفضل موحد  25/1/1391

منبع: http://www.a-movahed.blogfa.com/