بؤلوم : Kenger
جمعه 29 شهریور 1392     یازار : Fuzuli
+0 به یه ن
سایین قالا آدی«شاهین دژ»ه چئوریلیب.
تأسف ایله تورك لر شهریمیزی شاهین دژ و كؤرد لر سان قالا سسلییرلر!

اؤتكسل گؤرؤنتیلر سایین قالادان

بو گؤرؤنتیلر سایین قالادان چكیلیب. چكیلمه تاریخی بللی دئیل. آما یاشلیلاردان اشیدمیشیك كی بیر مكتبین آچیلیش تؤرنینده بو فتورافلار چكیلیب.
تاسوف له باشقا بیلگی لر بو قونودا یوخدیر.

سایین قالا، غربی آذربایجانین جنوبیندا،تیكان تپه و قوشاچای شهرلرینین قونشولیغیندا اولوب. سایین قالایا، «شاهین دژ» ده دئیرلر!
********
این تصاویر مربوط به شهر سایین قالا می باشد. تاریخ این عكس به خوبی مشخص نیست. اما طبق روایت بزرگان شهر، احتمالا مربوط به افتتاح یك مدرسه باشد. متاسفانه اطلاعات بیشتری در این باره در دست نیست.

سایین قالا، در جنوب آذربایجان غربی،در مجاورت قوشاچای و تیكان تپه واقع شده است.
به سایین قالا،«شاهین دژ» هم میگویند!




+0 به یه ن

دورنا نیوز- سرویس سیاسی و اجتماعی : اورمیه را میتوان به عنوان یكی از بزرگ ترین شهر های ترك نشین ایران و از كهن ترین سكونتگاه های تركان آذری،و به عنوان پایتخت فرهنگی آذربایجان و میراث دار فرهنگ غنی و دیرین آذربایجانی،نمودی واقعی از یك شهر با اصالت تركی-ایرانی و با پیشینه ی كهن در نظر گرفت،چرا كه با نگاهی كوتاه در تاریخ دیرین این شهر میتوان به خوبی به ریشه ی تركی اورموی ها پی برد.از این رو به هر نقطه ای از شهر كه بنگریم،ویژگی ها و مشخصه های دال بر این موضوع خواهیم یافت.ویژگی هایی هم چون :حاكمیت زبان تركی در شهر،مساجد با قدمت شیعیان،خانه ها و مدارس كهن،بنا های تاریخی مربوط به سلسله های ترك تبار،مقبره های بزرگان دینی و فرهنگی آذربایجان و …كه هركدام در جای خویش نشان از هویت اورمیه و مردمانش می باشند.

اما مهم ترین و بارزترین نشانه ی هویت تركی اورمیه،نام های اصیل و باقدمت تركی خیابان ها،محلات،مساجد و سایر نقاط شهر میباشند كه به عنوان شناسنامه  و سندی محكم و با اعتبار ،بازگو كننده ی واقعیتی هستند كه امروزه عده ای دوست و دشمن،آن را انكار كرده و برای توجیه عمل خویش به تحریف تاریخ و داستان پردازی متوسل میشوند!نام هایی كه به طور صریح و آشكار و با زبان بی زبانی،پرده از هویت اصیل اورمیه كه همانا هویت تركی ایرانی میباشد،برداشته و تیر خلاص را به ادعاهای پوچ و بی اساس یاغیان و اشرار و دیگر فتنه جویان و قومیت گرایان زده و آب پاكی را بر خرافه گویی ها و تاریخ سازی های آنان میریزد.

بی شك هر شهری چه كوچك و چه بزرگ،هویت و فرهنگی را به ارث می برد كه با آن متولد و توسعه یافته باشد،چه برسد به اورمیه،این شهر اصیل كه هر صفحه از تاریخ پر شكوه و غرور آمیزش نشان از فرهنگ اصیل تركی آذربایجانی میباشد،و هیچ گونه نشانی از ادعاهای امروز جریانات منسوب به قومیت گرایان آریائی در آن دیده نمیشود!

اما طبق یك ضرب المثل قدیمی تركی كه میگوید:آلمانی ایچیندن قورد یییر!از چند سال قبل شهرداری محترم اورمیه به همراه شورای اسلامی ،به عنوان مهم ترین نهاد های تصمیم گیری واجرایی شهر،كه حفظ و حراست از هویت تاریخی و فرهنگ اصیل شهر بر دوششان سنگینی میكند،پیش دستی كرده و همگام و حتی چند قدم جلوتر از طمع كاران و حریصان به هویت شهر اورمیه،اقدام به تغییر نام های تركی خیابان ها و محلات اورمیه میكنند و عملا ادامه ی مسیر را برای تاریخ سازی های جریانات پان آریائیسم و جریانات منسوب به اشرار هموار میكنند!این اقدام شهرداری و شورای شهر اورمیه،كه همواره خود را نهادی كوشا و فعال در مسیر توسعه و آبادی شهر در حوزه های عمرانی و فرهنگی قلمداد میكنند(!!!)به منزله ی اقدامی غیر اصولی و خلاف انتظار اذهان عمومی ،عملا تیشه بر ریشه ی هویت تاریخی اورمیه زده و زمینه های نابودی كامل آن را فراهم می آورد.جای بسی تعجب و افسوس دارد كه چرا باید نهادهایی هم چون شهرداری و شورای شهر،كه خود بهتر و دقیق تر از همگان بر واقعایت تاریخی اورمیه واقف هستند،با این اقدام عجیب و وحدت شكن خویش،داشته های فرهنگی بومیان ترك تبار شهر را قربانی ادعاها و دروغ پردازی های عده ای كنند،كه از سالیان سال آرزوی چیره شدن بر اورمیه و تغییر هویت اصلی و تركیب قومی شهر را داشته و دارند،و در این راه بار ها با توسل به خشونت و و خوی و خصلت شرارت و یاغی گری،به جان مردمان اورمیه افتاده و آنان را به خاك و خون كشیده اند،و امروزه نیز دست از شرارت و یاغی گری بر نداشته و هویت تركی اورمیه را آماج تحریفات و تاریخ سازی های خویش قرار میدهند!با وجود چنین شرایطی آیا این وظیفه ی شهرداری و شورای شهر اورمیه نیست كه با اتخاذ تدابیری در جهت حفظ و گسترش فرهنگ آذربایجانی و حراست از هویت تركی شهر،با چنین اقداماتی مقابله به مثل كرده و از داشته های عظیم فرهنگی مردم اورمیه حفاظت كنند؟پس چرا این نهادها اختیارات و امكانات لازم را در راهی مورد استفاده قرار میدهد كه هویت اورمیه را به خطر میاندازد؟!؟

زمانی كه این دو نهاد به جای استفاده از اسامی مشاهیر و نام آوران آذربایجان برای نام گذاری خیابان ها و محلات كه یكی از خواسته های دیرین مردم شهر از شورای اسلامی و شهرداری اورمیه میباشد،از اسامی مشاهیر سایر مناطق ایران بهره میبرند،اقدام به حذف نام های تركی موجود در شهر،خشم همگان و به ویژه دلسوزان هویت اصیل شهر را برانگیخته ،و باعث نارضایتی ترك زبانان شهر كه بیش از ۸۵%ساكنین شهر را در كنار مهاجرین تشكیل میدهند،میشوند.آیا این عمل یعنی جایگزینی نام های فارسی به جای نام های تركی موجود در شهر،دنباله روی از سیاست های ضد تركی جریانات پان آریائیسم نمیباشد؟اگر این گونه نیست،پس این نهادهای پر ادعا درحوزه ی فرهنگ چه دلیلی برای این اقدام خویش دارند؟

لازم است تا از این دو نهاد این سوال را مطرح كنیم كه مسئولین محترم!تغییر نام های تركی در اورمیه به چه قیمت؟شما بر اساس چه اصول و منطقی،تبر بر دست در حال قطع ریشه های تاریخی و قدیمی شهر یعنی نام های تركی خیابان ها و محلات شهر ،هستید؟آیا نباید این اقدام شما را در راستای هویت زدایی شهر قلمداد كرد؟مگر ترك زبانان این شهر ایرانی نیستند كه این گونه علم مبارزه با هویت دیرین آنان را برافراشته و با اقدامات نسنجیده ی خویش در  حال نابودی آن هستید؟!؟بی شك تاریخ خود این روز ها و این اقدامات شما را ثبت و تحویل آینده گان خواهد داد تا نسل های بعدی بدانند كه چه كسانی مسبب نابودی هویت دیرین شهر همیشه آذربایجانی اورمیه بوده اند!

در پایان لازم است،تا اسامی تعدادی از خیابان ها و محلات اورمیه را كه توسط شهرداری محترم و شورای شهر تغییر نام یافته و به نوعی هویت زدایی شده اند را به اطلاع شما خوانندگان گرامی برسانیم،و این نكته را یاد آور میشویم كه اكنون وظیفه ی تك تك شهروندان اورمیه ای این است كه با حفظ نام های اصیل شهر در زبان گفتاری خویش با این اقدام نابخردانه مقابله كنند.باشد كه روزی مسئولین این شهر كه رسالت اصلی خویش در قبال فرهنگ دیرین آذربایجانی شهر از یاد برده و فراموش كرده اند،به خود آیند و ببینند كه چگونه با دستان خویش در حال نابودی هویت اصلی شهر و مصادره آن به سود دشمنان قسم خورده ی این آب و خاك میباشند!

نام اصیل و قدیمی

نام تحریف شده

آغا قبیری

وحدت

خزران داروازه سی

دروازه مهاباد

یئددی اولر

بابا ساعی

یئددی دئییرمان

ملت

دوقوز پله بوزخاناسی

یخچال نه پله

فلكه جئیران

۱۷ تیر

گول اوسته

میدان امام حسین(ع)

دوقوز پله

نه پله

اوچ گونبز

سه گنبد

عسگر آبادی

بعثت

بازار باش

میدان جانبازان

اقبال الدوله

میدان امام

طرزی افشار

طرزی

نوگئچر

پنجراه

چارباش

چهاربخش

باغ مئشه

بنی هاشم

تورپاق قالا داروازا سی

شهباز یك

ارخ قیراغی

پزشكیان

بالوو داروازاسی

میدان شهدا

قویون كورپوسو

۱۴شهید

و ده ها مورد دیگر…

http://durnanews.ir/n=139206171234


آچار سؤزلر : تورکی,
بؤلوم : Kenger
پنجشنبه 14 شهریور 1392     یازار : Fuzuli
+0 به یه ن
قوم یا قم یعنی چه؟ قم در عربی بمعنای فعل امر برخاستن است. كما اینكه در قرآن كریم الله متعال به رسول خود میفرماید: قم فانذ! اینكه نام شهری آنهم در منطقه كویری ایران، عربی و آنهم بمعنای برخیز باشد مسلما غیرغابل قبول است! درفارسی نیز حرف قاف نداریم، بعبارتی قم نام فارسی نیست. اما در تركی قم (قوم) بمعنی شنزار و محل شنی وشن و ریگ می باشد! منطقه ای كه تركان خلج ازدیر زمان درآن بوده اند. البته نامهای دیگری بر شهرهای منطقه می بینیم كه یاریگرمقصودماست. قشلاق كه بعدا گرمسار (ترجمه قشلاق) نامیده شد و یا ایراق(محل نزدیك ) كه اراك نامیده میشود 

كافیست نگاهی داشته باشیم به نام تركی روستاها و كوهها و رودهای اطراف قم و منطقه حاشیه كویر تا ثابت شود قم به چه زبانیست. رودی كه در شمال قم به دریاچه نمك میریزد «قره چای» نام دارد.
هردو كلمه كویر لوت تركی است. كویر از مصدركویرمك یا كوریمك بمعنی خشك شدن، حاصل شده و در تركی بهر چیزی كه خشك شده و حیات از آن سلب شده گفته میشود و این لغت بین روستائیان رواج كامل دارد. از طرفی لوت بمعنی لخت و بی علف وگیاه است. كویرلوت در تركی بمعنی منطقه خشك و بی آب و علف و حیات است

بؤلوم : Kenger
جمعه 8 شهریور 1392     یازار : Fuzuli
+0 به یه ن

آغری داغ یعنی كوه «پرنشیب»


كوه آغری داغ كه با نامهای نوح داغی و نیز آرارات مشهور است ، عبارت است از دو قله كوچك و بزرگ آتشفشانی به ارتفاع 5156 و 3916 متر كه در منتها علیه شمال غربی ایران ، غرب آذربایجان و شرق آناتولی قرار گرفته اند.مسئله ای كه در این مقاله مورد بررسی قرار میدهیم نامیده شدن این كوه به نام  آرارات از طرف ارامنه میباشد.سوال ما این خواهد بود كه آیا این نامگذاری از طرف ارامنه صحیح است یا نه؟






امروزه چه در بیا ارامنه ساكن ایران و نیز ارامنه جمهوری ارمنستان به اسم آراارت در سطح بسیار وسیعی برخورد میكنیم چه بسیار تیمهای ورزشی  و محصولات كارخانجات كه به اسم آرارات نامیده میشوند و جالب آنكه بسیاری از كشورهای منطقه نیز در مورد نامگذاری این كوهها از لفظ آرارات استفاده میكنند.و جالب تر آنكه بسیاری از همشهریان آذربایجانی ،نیز به جای به كار بردن لفظ صحیح و اصیل «آغری داغ» كلمه من درآورده و محصولات آرارات را به كار میبرند.
برای بررسی موضوع بالا بهتر است مروری بسیار كوتاه بر تاریخ منطقه داشته باشیم ، باشد كه ما را در درك موضوع و آسان نمودن برداشت هایمان یاری رساند.
منطقه ای كه كوه آغری داغ نیز در آن واقع شده است بنا به تحقیقات و بررسی های بسیاری از عالمان و دانشمندان جهان از همان اول محل سكونت اقوام التصاقی زبان ( پدران تركان امروزی ) بوده است و در این منطقه حكومت های مقتدری از همان اول حاكم بوده اند كه حكومت التصاقی زبانان اورارتو بوده است.
حكومت مقتدر اورارتو كه مناطق وسیعی از آذربایجان و آنادولی را شامل میشد بعد از حدود سه قرن حكومت توسط حكومت ستمگر آسوری و نیز ارامنه تازه وارد،سال 585 قبل از میلاد از بین رفت.
بسیاری از اورارتو های التصاقی زبان در اثر فشار ارامنه از اقوام هند- اروپایی به شمار می آیند و تازه از طرف غرب به اراضی آنها وارد شده بودند مجبور به كوچ به قسمتهای غربی آذربایجان گردیدند و بسیاری نیز در داخل ارامنه حل شده از بین رفتند!
پس از این اتفاق تا مدتها خاك آناتولی مسكن گاه ارامنه بود تا اینكه با آمدن اقوام التصاقی زبان اوغوز ( تركان اوغوز كه عثمانیان و سلجوقیان نیز از آنان بودند) دوباره این سرزمین به دست صاحبان اصلی افتاد.
اورارتورها در لوحه های سنگی پادشاهان آشور با نام اورارتویی بی آنیلی و در كتابهای مقدس با نام آرارات خوانده اند. قلعه بسطام در شهرستان خوی در بخش قره ضیاء الدین  یادگار حكومت اوراتوهاست.





ارامنه امروزی با دادن نام آرارات به كوه آغری داغ كه در منابع قدیم بنام ماسیس خوانده شده است سعی در انتساب خود به اورارتوها و بالا بردن پیشینه حضور خود در سرزمین های آذربایجان و آناتولی داشتند ولی با معلوم شدن این موضوع كه اورارتوها تورانی و ترك زبان بوده اند و حال آنكه ارامنه تحلیلی زبان یا هند- اروپایی زبان هستند موضوع پیشینه زیاد ارامنه در این سرزمین ها از بین رفت و تاریخ حضور آنان تنها به 2600 سال پیش رسید ولی با تمام این احوال این نامگذاری غلط پابرجا ماند و امروزه نیز از آن برای نامیدن كوه مقدس آغری داغ كه بنابر روایاتی كشتی حضرت نوح بر قله آن فرونشسته است ، استفاده میگردد.
 در این بین همه ما كه وظیفه ای بس سنگین در برابر نگهداری هویت ملی خودمان داریم و موظف به حفظ میراث گذشتگان با فراست خود هستیم، پس همانگونه كه در مقابل نامیده شدن خلیج فارس به خلیج عرب واكنش نشان میدهیم باید در مقابل نامیده شدن كوه آغری داغ با نام جعلی آرارات نیز واكنش نشان دهیم و یا اینكه حداقل خودمان دیگر به كوهی كه پدرانمان آن را آغری داغ نامیده اند ارارات كه لفظی است خودی ولی دستاویزی است برای بیگانگان ، به كار نبریم.
حال آنكه این نامگذاری هیچ ماخد و اساس علمی ندارد . اعتمادالسلطنه در كتاب « تطبیق لغات جغرافیایی » به نقل از دانشمند جغرافی دان «كیپرت » مینویسد: « آرارات نام قدیم آن منطقه است كه رود آراز ( ارس) از آنجا سرچشمه میگیرد .بعد كوه ماسیس كه از طرف تركان « آغری داغ » نامیده میشود در در مرز بین دولت روس و عثمانی قرار داشت به این نام نامیده شد.
استاد بزرگ جغرافی كیپرت میگوید كه نامگذاری این كوه بر اساس تحقیقات و منابع نبوده است . به هر حال به خاطر حكومت طایفه تورانی اورارتو یا اورارزو در این منطقه این كوه با انتساب این طایفه آرارت نامیده شده است.

+0 به یه ن


 اسامی ای كه در ذیل خواهید دید بخشی از نامهای جغرافیایی مناطق روستایی و شهری اردیبل است كه توسط حكومت از تركی به فارسی تغییر پیدا كرده ولی كماكان در گویش مردم به همان صورت اصیل خود یعنی زبان تركی نام برده میشوند.


1- جبه‌دار (جبه‌درق)
1- جبه كلمه‌سی اسكی گونلرده قایانین تاقچاسینا دئیرمیشلر . آنجاق ائله ایندیده قوجاكیشی لرقایانین اوجالیقیندا اولان تاقچایا جبه‌‌دییرلر 2- جبه دار موهممات معناسینادا اولمالیدیر. 3- گوره‌سن جعبه سؤزوده بوسؤزده‌ن اولابیلرمی ؟
2- جابارلی (جبارلو)
جابارلی كمله‌سی همن چاپارلی اولابیلرمی؟
3- گون دوشمئین (گئندیشمین)
1- كؤلكه‌لی‌یئر 2- گون چیخمایان‌یئر 3- بوكندین گؤرمه‌لی جین دره‌سی ، زئینو داغی ، شئیطان داشی و قارابولاقی یایلاقی‌دیر
4- آروادكندی (ارباب كندی)
سلیمان نوبختی »خیاوگمشده تاریخ« كیتابیندا بوكندی آروادكندی بیلیر بوكندیله گون دوشمئین كندینین آراسیندا بیر باستانی كورپو آورا آدیندا واردی.
5- آقجا قشلاق (آقجه قشلاق)
قوجاكیشی‌لرین دئدیكلرینه گورا بوردا ایكی كند واریمیش وناموس اوستونده بیر بیریله ساواشدان
سونرا آشاقی باشلی‌لار كندی قویوب و قاچیب‌لار. و بئله سؤیله‌نیر ایكی كندین بیربولاقی واریمیش و بیرگون یوخاری باشلی‌نین قیزینین بیری سوگتیرمگه گئدنده آشاغا باشلی‌دا بیر اوغلان بوقیزا توخانیب واوندان سونرا ساواش باشلاناراق آشاغی باشلی‌لار قویوب و قاچیب‌لار. ایندیسه دئمك لازیم دیر اوخارابا ایندییه قده‌ر قالیب‌دیر. و بونلاردان باشقا بورداپیرآغاجی دا واریمیش آنجاق ایندی . بو آغاج دان بیر ایزقالماییب‌دیر .
6- لاها (لاهی) (لحاق)
1- ساخسی معناسینادیر 2- دئمك اولار لئهدن توتولموش بیر كلمه دیر .3- گوره‌سن لاهیجان كلمه‌سیله . بونون نه یاخینلیقی‌اولار.
7- چاناق بولاق (جناقیرد)
اردبیلده و مئشكینده كند‌آدی‌دیر . 1- چاناق ساخسی كاسایا آییددیر 2- جمجمه 3- سازین كونده‌سی 4- باغانین چاناقی 5- اؤلچوقابی‌دیر .
8- قیل‌پین‌لی (قیل‌پین‌لو)
1- بیر نوع یاپیشقان بتیگی‌دیر . 2- بوردا ایكی كندواردی كیچیك قیل‌پین‌لی و بؤیوك قیل‌پین‌لی
9-قیل‌چیق‌لی (قیل‌چیق‌لو)
1- بیر نوع یاپیشقان بیتگی‌دیر
10- گوده‌كهریز (گوده‌كهریز)
1- كیچیك ‌بولاق 2- كهریز ، النن قایریلمیش بولاقادئیر‌لر 3- دیبی‌آزبولاق
11- جلایر (جلایر)
تورك تایفاسینین بیریدیر
12- قاراداغلی (قاراداغلی)
1- اردبیل كندی‌دیر 2- گوره‌سن قاراداغدان بورایا گلیب‌لر 3- یالینز بوكند‌ایكی ائولی‌دیر 4- ائله ایندیده اردبیلین بوطر‌فیندن موغانا بیچینه گئدیر‌لر .
13- رزئی (رضی)
14- سئیین (سئیین)
1-مال زیلنیده‌ن قایریلان بوغدا وآرپاقابنیادئیرلر. سانكی زیغدان قایر یلمیشینادا قوبور (قوبول) دئییرلر
15- ال‌وار (علی‌آباد)
خلخالدا و مئشكین‌ده اولان كند‌آدی‌دیر
16- ارجه (ارجق)
گوره‌سن كیچیك ارمعناسینادیر ! ؟
17- كویوز (كویج)
1- بیر نوع اولچوقابینا دئیر‌لر 2- چاناقدان بؤیوك بیرقابدیر
18- آلچا (آلوچه)
19- شوشه‌گه‌میره‌ن (شیشه گران)
20- سوم‌ارین (ثمرین)
1- سوم، برك و مقاویم معناسینادیر
21- آراللی (آراللو)
1-گؤره‌سن آرالی چاینیدان بورایاگلیب‌لر؟
2-بوردا ایكی كند واردی كیچیك آراللی و بویوك آراللی
22- ائردیم ایستی (اردیموسی)
1- دره معناسینادیر 2- ایستی دره
23- دره‌وار (درآباد)
1- یقین دره‌نین چوخ اولماقینا گؤره دئییلیر.
24- آخماقایا (احمقیه)
25- ساری‌قایا (سارقیه)
26-لنج‌آوا (لنج آباد)
1- لنج چوخ معناسینادیر 2- باخ ، انج لنج ائله‌مك 3- لنج آوا اوزو بیریئكه تاریخی تپه‌نین اوستونده تیكیلیب
27- ارالده (الرده)
1- بوكندین اصلی‌سی لنج آوادان آیریلمیش بیركنددیر. 2- ارالده و لنج آوادا اولان تاریخی اثرلر كئچمیش تاریخی آیدینلا شدیریر . و بو نلاردان ، قالاداشی ، آت‌گؤلی ، ائل چیمه‌نینی دئمك اولار . و بونلاردان باشقا نئچه ده‌نه‌ده خارابا و مختلف شكیل‌لرده راست گلیریك
28- یاسدی بولاق (شوش‌بولاق)
1- یاسلی‌بولاق 2- هامار 3- ایكی‌سی‌ده توكودور 4- و بوكندین تاریخی ائریند‌ن شیرین خاراباسی‌نی دئمك اولار.
29- بینه‌لر (بنه‌لر)
1- بارداق معناسینادیر 2- تك ائومعناسینا‌دیر
30- نوغ‌دی (نقدی)
1- گوره‌سن نوغ لو طایفاسینا آیید اولا بیلرمی ؟ 2- تاریخی آبیده‌لریند‌ن پیرباغینی آدآپارماق اولار .
31- چه‌تز (خورشیدآباد)
32- جامالو (جمال‌آباد)
1- تاریخی اثریند‌ن بیر آتشكده ، آقام باغی واژدها قابولاغینی آدآپارماق اولار . سانكی بو كند باشدان آیاقا تاریخی اثردیر .
33- خنچل (خنجه‌لو)
34- كهلیك بولاغی (-)
1-كبك 2- معده باخ كهلیگیم آزیب
35- هیمل آوار (حمل‌آباد)
36- مییون‌دره (میان‌دره)
37-آغ‌مییان (عموقین)
38-ساوالان‌كندی (ماملی)
39- لاری (لاهرود)
1- تاریخی اثریند‌ن بویوك بیركوهولو آدآپارماق اولار.
40- دیبك‌لی
دیبك اورتاسی قازئیتی اولان داشادئیرلر و اورتاسی قازنیتی اولان داشدا بوغدا و ساری كؤك دویوب و اویوق ائده‌‌ر‌لر.
41- هشئیین (هشین)
42- خوناشیر(خانه‌شیر)
43- آروانا (اروانق)
1- دیشی ده‌وه‌یه دئمك‌دیر.
44- شوردره (شوردرق)
1- دوزلویئره و تورش یئره‌دئمك‌دیر.
45- قارالار (قره‌لر)
46- شابانلی (شعبانلو)
47-آل‌كمر (علی‌كمر)
1- آل قیرقیزی‌معناسینادیر.
48- آلی بولاغی (علی بولاغی)
49- نییار (نیار)
50- كولان‌‌دره (كلاندرق)
51-قالاجیق (قلعه‌جوق)
52- یاجیلی (یاجلو)
53- سرقئیین ، سرعیین(سارقین)
1-كیچیك‌قالا 2- مس كوب (قالایچی)
55- زئیوه (زاویه)
1-موغان وخلخالدا كندآدی‌دیر
56- اور (عور)
1-شهر 2- گون(خورشید)
57- كنگرلی (كنگرلو)
1-تایفاآدی‌دیر 2- بیر نوع بیتگی‌دیر.
58- میرآلی (میر علیلو)
59- دیوله (دیولق)
60 - اورونج (اورنج)
61- پیله‌چای (پیله‌رود)
1-پیله (پوله سك ده‌ن توتولوب)
62-ایمیججه (ایمجه)
63- چللك (چلك)
64- آقاباغیر (آقاباقر)
65- اهلیسان (اهل ایمان)
66-كل اسر (كله‌سر)
67- ترمان‌كندی (نریمان‌كندی)
68-رز (رض)
69-گؤن پاپاق
1-چرم معناسینادیر
70- دلی‌لر (دلیلر)
71- بودالالی (بودالالو)
72- آغ‌دام (اسلام آباد)
73- برك‌چای (برگ‌چای)
74- گوللوجه (گلوجه)
75- خلیج (خلج)
1- توركلرین تایفاسیندان بیریدیر 2- قوم دا اولان خلج تایفاسیلا نه نسبتی وار ؟
76- كول‌تپه (كل‌تپه)
77- مئیمند (میمند)
78- ایرینجی (ایرنجی)
79-پیرآیواتلو(پیرائیواتلی) ، پیرایراكلو
80-آغ‌دره (آغ‌درق)
81-كندی (كنده)
82- آغجا‌كوهول (آغجه‌كهل)
83-كرگان
1-كر، توزتورپاق معناسینادیر
84- گرجان(-)
85- احمدآوا (احمدآباد)
86- سوها (-)
یاكوتلار اوزلرینه ساها یا ساقا دئیرمیش‌لر.
87-تكه‌چی (تكچی)
1- تكه كئچی‌نین ائركه گینه دئیرلر
88-نیغیرلی (محمدلو)
1-بویوك معناسینادیر
89-ائردی (اردی)
90-جوم‌آدی (جمادی)
91-چیل‌گز (چهل‌گز)
92-دیژویژین‌(دیجویجین)
93-شومشورخانا (شمشیرخانه)
94-بینه‌ما (بنمار)
95- حسن باری (حسن بارق )
96-ممد تاقی (‌محمد تقی)
1- تاق?، سقف معناسینادیر باخ تاقچا
97- گیل‌ارلی (گیلارلو)
98- موخوش‌لی (میخوش‌لو)
99- ساققیز‌چی (سقزچی)
100- اودولو (اودلو)
101-قیزیل‌قایا (قیزیل‌قیه)
102- تیفییه (تیفیه)
103- نونه‌كران (ننه‌كران)
104- آنباران (عنبران)
105-زرگار (زرگر)
106-شام‌سووار (شهسوار)
1-شام‌چیمن معناسینادیر
107- كیوی (كوثر)
108-كولش (كلش)
109-قاراچاناق (قره‌چناق)
110- دیب‌كندی
1-دیب ، ته و عق، معناسینادیر.
111- كوللار (كولانكوه)
112- خاراوان
گوره‌سن خیابان كلمه‌سی بوندان دیر.
113-فاخرآوار (فخرآباد )
1- تاریخی اثرینده سید سلیمان امامزاداسین آدلاندیرماق اولار.
114-قارا دووروش (دولت‌آباد)
115- دره‌یورد (دره‌رود)
116- سمی‌یان (سامیان)
117-بیله‌دره (ویله‌درق)
118-بولغاوار (باقرآباد)
119-كهرآلان (كلخوران)
1- تاریخی اثرینده شیخ جبرئیل گونبدینی آدآپارماق اولار.
120 - گول موغان (گل‌مغان )
1- اردبیله یاپیشان كند آدی‌‌دیر . 2-گوره‌سن بویوك موغانیلا نه یاخینلیغی‌وار. 3- گول كلمه‌سی كیچیك معنایادا اولمالیدیر باخ گول‌میخ. 4- گول بیرنوع مریض لیك‌دی.
121- باری (بارق)
1- كؤهنه، قدیم 2- واری » اولساق« هستی ، موجودیت .
122-دیزجه (دیزج )
123- تاق‌دیزه (تقی‌دیزج)
124- اوره‌به‌كی (ایربكوه)
125- گوور‌قالاسی (گاور قلعه )
1- گوور اصلینده تایغا معناسینادیر. 2- قبر 3- ائله قبر كلمه‌سیده بوندان توتولوب
126 -جوم آیران (جماران)
1- جوم، جوما(توپلوم یاتوپلانیش ) معناسینادیر
127- خوشك ارری (خشكه رود)
128- نشره‌ور (شهریور)
1- شره‌‌ور ، شورا وئر- شولاوئر. 2- بوش یئرمعناسینادیر 3- وركلمه‌سی اكره یئرده‌یئر اولچو سودور نئجه‌كی بو آرخ‌دان او آرخادئیرلر . 4- دئمك اولاركی تورك دیلیندن فارس دیلینه كؤچیب‌دیر .
129- نوشار (نوشهر)
130 ائویر(ائوری) ، (ایوریق)
131- سالتاوار (سلطان آباد)
132- میناوار (میناباد)
133- میدیاقالایچا (-)
1- گوره‌سن مادلارا آییددیر .
134- بیله‌‌سووار (بیله‌سوار)
135- یئیجه (ئینگجه)
146- بیریس (بریس)
147- كیوی (كوثر)
1- كیوی (كویو) س معناسینادی 2- كیو خیش آلاتدا استفاده اولونو .
148-قوشا (-)
1- جوت (جفت) 2- قوشا بولاق 3- قوشا گزمك 4- قوشماق (وصل ائله مك)
149- بابی یان (با بیان)
1- یان (یاخین) 2- یان( اوزاق) 3- یان ( اوزگه)
150 - قوزدو (قوزلو)
1- اوغوزلی 2- گوره‌سن اوغوز تایفاسینا عایددیر 3- مئشگین‌ده كندآدی و موغاندا تایفا آدی دیر .
151- آللی (آلنی)
152- جل‌لو (جلیل‌لو)
153- چاناق بولاق (چناق بولاق)
154- چاپاقان (چپقان)
155- شاییق (شایق)
156- آلواریس (آلوراس)
157- وی‌یند كهر آلان (كلخوران ویند)
158- كالان پا (كلانپا)
159- موییل(مواول) (مویول)
160- شمس‌آوا (شمش آباد)
161- نییارا (نیارق)
162- قوناق قیران (رویین دزق(مهماندوست))
1- یئنی ایلده بوردان خسروقالاسی تاپلیدی
163- بیرازمان (پیرازمان) ، (پیرازمیان)
1- یئنی ایلده بوردان یبر اثر تاپیلمادان سونرا 8000 ایل تاریخ وئردی 2- ازمان بویوك معناسینادیر .
164- هاس آرا(حفظ آباد)
165- اونار (انار)
1- اونار كندی چوخ چوخ اسكی چاغلاردان تاریخ گؤستره‌بیلر 2- دووقالاسی ، ایكی ده‌نه پیر آغاجی
3- امامزاده جعفر 4- خلیفه قبیری 5- تاریخ‌ین دئییشینه گورا بابك بوردا پیرآغاجیندا گیزله‌نیب دیر .
166-لومب‌ار (لومبر)
162- ارشه (ارشق)
163- میس‌دره (میس‌درق)
164- پیره‌قوم (-)
165- سرداوا (سردابه)
1- ساری‌داوا اولابیلمزمی؟
166- شاتیرگون‌بز (شاتیرگنبد)
1- شاتیر قبیری بوردا اولماقا گورا بو آدا آدلانیب؟ 2- قالاباشی و باشقا باشقا تاریخیلرده بوردا اولمالیدیر .
167- بولوس (بلوس)
168- كولور(كلور)
169- خییه‌رك (خیارك)
170- كورئییم (كوراییم)
171- خییو (مشكین)
172- تورپاقلی (تپراقلو)
173- موغان(میغان) (مغان)
174-كیس‌آلا(كوهسار)
175- ائیوازلی(عیوضلو)
176- خنگ(خه‌نگ) ، (خانقاه)
177- بووران (بوران)
178- پیراوغلو (پیراقلو)
179-آق‌قالا (آق‌قلعه)
180 - تال بیشلاقی (طالب قشلاقی)
181- آلی قیشلاقی (علی قیشلاقی)
182-جنقان (جنگان)
183- وان ایس تانان (وانستانق)
184- ناغارا (نقاره)
185- سالالا (سلاله)
186- شوردره (شوردرق)
187- قوشدو(قوشلی) (گوشلو)
188-آلیشان قیشلاقی (عالیشان قیشلاقی)
1- آلیشماق(اودآلماق، یانماق، رماشیلاردا روشن اولماق)
189- داش كسن (-)
1- داش كس ده اوچ ده‌نه النن ؛ قازیلمیش ماغاراواردی ایندی اورا سامان یغییرلار .
190- مازآتدی (مازآتلی)
191- میجه‌ندی (مجندی)
192- سامانلی (سامانلو)
1- سامان »كاه« معناسینادیر نئجه‌كی لو، سون شكیلچسیی تایفا ویئره دئییل مه لیدیر.
193- باللیجا (میرك)
194- اولما (-)
1- كوزه وسبو معناسینادیر .
195- دیوله ، »دیولق (تویله‌سرا)«
196- سوما (صومعه)
197- شیندیر شامی (شندرشاملی)
1-پوش چیمن 2- كهنه چیمن 3- قویون و مالینده بوش اتینه شن تیر دئمكدیر .
ساوالاندا چوخ ئیرین سهودئییل‌مه‌سی

دوزگون‌آد (قوندارما‌آد)
1- پوشتی (پیشتی) ، (بورجلو)
1-دئمك پوشته مكد‌ن توتولوب 2- پیشمك یانی یانماق، چوخ ایستی اولماق
2- لیغلی گؤل (لجن گؤلو)
1- لیغ باتلاقدا اولان لو همه سویا دئیرلر 2- باتلاقدا بیتن بیر نوع بیتگی یه دئیرلر
.3- ائششك مئیدانی (هوشنگ مئیدانی)
1- ائله من اوشاقلیقدان بو می آداملاردان بورانی ائششك مئیدانی ائشیتمیشم .2- ارشك‌ده اولا بیلر
4- دووقالاسی (دیوقالاسی)
1- اونار كندینده بیر تاریخی قالادیر.
5- كورا وازلی (كور عباسلو)
6= دیب سیزگول (آت گولی)
ائله اوشاقلیقدان بومی آداملار بورا دیب سیزگول دئرلر .
7- قیزیل بئره (قیزیل‌بره)
1- قیزیل حاصار 2- حاصارا قویون سالارلار.3- قازان معناسینادا اولابیلر .
8- دده مقصود (بابا مقصود)
9- تویوزگولو (طاووس گولو)
10- قاینارجا (قینرجه)

 رحیم غلامی لنج آباد
برگرفته ازوب  سایت تلویزیون آنادیلی

آچار سؤزلر : اردبیل,

http://yanlizbirqiz.blogfa.com http://azyurd.blogveb.com/