بؤلوم : Kenger
سه شنبه 27 اردیبهشت 1390     یازار : Fuzuli
+0 به یه ن

 قارپوز آباد به تاریخ پیوست

به گزارش واحد مرکزی خبر ، با تصویب وزیران عضو کمیسیون سیاسى و دفاعى و بنا به پیشنهاد وزارت کشور، با تغییر نام روستای" قارپوزآباد" از توابع دهستان احمدآباد بخش مرکزى شهرستان نظرآباد در استان تهران به روستاى "صالحیه" موافقت کرد. به نوشته یک وبلاگ محلی، روستای قارپوزآباد دارای 3500 نفر جمعیت و جاذبه های گردشگری از جمله فرودگاه آموزشی آزادی، شکارگاه، همجواری باروستای احمدآباد (آرامگاه مصدق) و آب وهوای بسیار زیبا و سرسبز است.

معرفی روستای قارپوزآباد

روستای قارپوزآباد درغرب شهرستان نظرآباد در استان تهران میباشد. دارای جمعیت 3500 نفر می باشد و مردمان بسیارمهربان و مومن در آنجا زندگی می کند. دارای جاذبه های گردشگری ذیل می باشد: ...




آچار سؤزلر : تاریخ,
+0 به یه ن

آلین٫ آلینجا[آلن٫ آلنجه]: جبهه مقابل٫ میدان (از ریشه "آلان" تركى به معنى میدان). در اسامى "آلین قالا" . در ایران و آذربایجان و آسیاى صغیر به نامهاى "آلین قالا" و "آلینجا قالا" بسیار برخورد مىشود.
آغاج [آغاش٫ آقاج٫ آقاش]: درخت. در اسامى "قره آغاج", "آرمود آقاشلو".....
آرپا: در "آرپادره" ( دره جو).
اوجاق٫ اجاق: آتشگاه. ریشه كلمه از "اود" به معنى آتش٫ اصل آن اوداق=اود+آق.
ایچ: درون و قسمت تویى٫ نهانى. 
ایل: طائفه٫ مردم. در نام "ایل چپان" ("ائل چاپان")
بالا: كوچك. در اسامى "عظیم بالا"....
باش: سر٫ اصلى و عمده. در اسامى "باش گل" به معنى دریاچه و استخر اصلى.
باییر [بایر]: به معنى زمین ناهموار مورب٫ از ریشه عربى. در اسامى "قره بایر", "سارى بایر"....
بوز:[بز]: رنگ خاكسترى٫ خاكى روشن. در اسامى "بزجه"٫ "بزچه لو".
بگنمك" به معنى دوست داشتنى و محبوب.
بولاق [بولاغ٫ بلاق٫ بلاغ]: چشمه آب. در اسامى "آغ بولاغ٫" (یعنى سفید چشمه) "قره بلاغ" (یعنى سیاه چشمه), هاشم بلاغى, "یاستى بلاغ" (چشمه صاف و هموار), "قرخ بلاغ"=" قیرخ بولاق", (یعنى چهل چشمه), "بش بلاغ" (پنج چشمه), "قورو بولاغ" (یعنى چشمه خشك), "ملا بلاغى"٫ "ساوه چاى بلاغ"٫ "فاطمه بولاغى"٫" شاه بلاغ".....
بى [بیگ٫ باى]: به معنى ثروتمند٫ شوهر٫ مسئول٫ مافوق٫ رتبه اى ادارى و نظامى در دول ترك .... در اسامى "بیگلر"٫ " مراد بیگلو "٫ "-بیگ"....
بزولچین: "بیزوولوچین=بیزوو+لو+چین"=صاحب گوساله. "بیزوو" فرم آذرى "بوزاغى" قدیم است.
داش [تاش]: سنگ٫ سنگى. در اسامى "داش تپه", "قره داش"٫ "قلعه قرا داش"٫ "داشلوجه" (داشلىجا به معنى سنگلاخ)٫ "داش بلاغ" (به معنى چشمه سنگى)....
دام [تام]: ساختمان٫ بنا. در اسامى "آقجه دام" (بناى سفید).
داراق [درق]: به معنى جدا و پخش كننده٫ شانه٫ از مصدر "داراماق". مجازا راه فرعى و مالرو كه ازراه اصلى جدا مىشود. 
دیزه [تیز-دیز]: جاى بلند و مرتفع. به صورت "دژ" به زبان فارسى داخل شده است. در نام "دیزچى".
تپه: از كلمات مشترك بین زبانهاى اورال آلتایى و هند و اروپایى. در اسامى "داش تپه", "قارا تپه"= "قره تپه"٫ "قاباق تپه" (تپه كدو)٫ "اوچ تپه"٫ "حاج تپه"٫....
تورپاق [توپراق]: خاك٫ خشك. در اسامى "قراتورپاق"...
تولكو [تولكى]: روباه. در تولكى تپه (تپه روباه)
خان: همریشه با عناوین و رتبه هاى "خاقان"٫ "قاآن" و غیره٫ بزرگ٫ محترم٫ سركرده٫ سلطان٫ ارباب ...... برخى آنرا از منشا چینى دانسته اند. در اسامى "بالا خانلو"٫ "قویجوق خان "٫ "خان كندى"٫ "خان آباد"٫ "خان چایى"....
-جا ,جه: پسوند قید حالت. "آقجه دام", "آغجا كند"= "آقجه كند "," دورجه" (آرام٫ زلال), "ینگه جه" (نو٫ تازه) ٫ "قیزیلجه قشلاق (قشلاق سرخ)٫ "داشلوجه" (سنگلاخ٫ سنگى) ٫ "شورجه" (شورزار)٫ "یاریمجه باغ"٫" آغجه مزار"٫ "آقجه خرابه"٫ "بزجه"٫ "بزچه لو" ....
-جیق٫ جوق: ادات تصغیر. "قالاجیق= قلعه جوق"( قلعه كوچك), "قویجوق خان",.... 
چناقچى: "چاناق" به معنى ظرف ٫كاسه ٫ بشقاب... وارد زبان فارسى شده است. 
چاریق [چارق٫ چرخ]: نوعى پاپوش. از زبان تركى به زبان فارسى وارد شده است. در اسامى "چرخلو"....
چاپاق [چپق]: از ریشه "چاپماق". به معنى چیزى كه بسیار سریع و تند حركت مىكند ویا روان مىشود. در "چپقلو". (همچنین در نام "ایل چپان").
چه٫ جه: ادات تصغیر. "قلعه چه", "گلجه"(استخر كوچك)...
چى: معادل "چین" در "قمچى آباد"٫ "بزولچین" (بیزوولوچین =بیزوو + لو + چین = صاحب گوساله) ٫ "سورتچین".
كند: روستا. محتملا از زبان سغدى. در اسامى "قلیج كندى" (ده خلج ها), "آغجا كند"= "آقجه كند".....
كیشى: مرد و انسان. در نام كوه "كیشى اولدوره ن=انسان كش٫ مردافكن)
گدیك [گدوك]: گردنه.
گؤك: آسمان٫ آبى٫ سرسبز. دراسامى "گؤك باغى"....
گؤل [گل]: دریاچه٫ استخر. در اسامى "باش گؤل", "گؤل باشى", "گلجه"٫ "كل گلى چاى" ="كل گؤلو چایى" (رودخانه دریاچه كل)٫ "گلجه"....
گونلو: از "گؤن" (چرم)+لو به معنى لباس چرمى ویا از آفتاب "گون"+لو به معنى آفتابگیر.
-لر: پسوند جمع. در " بیگلر"٫" شیخلر"....
-لو: ادات نسبیت . معادل "اولوس" در تركى غربى. پس از نام گروهها به معنى خلق و قوم است. در نامهاى "مورانلو", "قانقانلو", "آغیزلو"٫ "تورپاقلو", "سولو دره", "آرمود آقاشلو" ," بیانلو"٫ "سیچانلو"٫ "بالاخانلو٫" چپقلو"٫ "خلیفه لو" "قشلاق چرخلو"٫ "ولىجانلو" "مراد بیگلو"٫"بزچه لو"....
قالا [قله٫ قلعه]: از ریشه تركى "قالقا" به معنى سپر و حفاظ. در اسامى "آلین قالا"٫ "كوه قره قلعه"," قلعه جه"٫ "قلعه قرا داش", "قالاجیق"=" قلعه جوق" (یعنى قلعه كوچك), "قره قلعه"(یعنى قلعه مستحكم)٫ "سایین قلا" (قلعه مهم و ارجمند)٫.....
قارپیز [قارپوز]: خربزه. در نام "قارپوز آباد" ("قارپیز اووا"=كشتزار خربزه). 
قامچى [قمچى]: به معنى شلاق و چوبكى كه "قام"ها٫ روحانیون "شامان" با آن در مراسم دینى تركها بر طبلها مىكوبیده اند. در نام "قمچى آباد".
قافلانكوه: "قافلان" ویا "قاپلان" به معنى پلنگ است. (-"لان" محتملا از ریشه چینى "لونگ" به معنى اژدها است كه در نام هاى بىشمار حیوانات به تركى موجود است: "ایلان"٫" جئیلان-جئیران"٫ "سیرتلان"٫ "كوهئیلان" ٫ "قافلان" ٫ "قولان"٫ "ترلان".....) 
مورانلو: به معنى رودخانه٫ معادل "چاى" تركى. در اسامى "قشلاق مورانلو".
قیشلاق [قشلاق]: فصل سرد ویا محل گذراندن موسم سرد. از این معنى دوم مجازا پادگان (كه سربازان زمستان را در آنجا بسر مىبردند). در اسامى "قشلاق مورانلو", "قشلاق قارا"٫ "قیزیلجه قشلاق"٫" قشلاق چرخلو"٫" قشلاق بشارت"...
قازان [قزان]: از مصدر "قازانماق" به معنى شخصى كه پیروز است. در نام "قزانداغى" در تاكستان.
قیزیل [قزل]: سرخ. در اسامى "قیزیل قیه"(صخره سرخ)٫ "قیزیل اوزن"(رودخانه سرخ)٫" قیزیلجه قشلاق".....
قورو [قورى]: خشك. در اسامى "قورو بولاغ".. 
قولو [قلى]: از ریشه "قول" به معنى اسیر٫ بنده و خدمت كننده (از این ریشه "قوللوق" = خدمت). در اسامى "یازار قلى"....
قویو:[قویى] چاه. در اسم "آق قویو".
قویجوق: "قوى" به معنى بستر دره و شكاف. "جوق" پسوند تصغیر است. در"قویجوق خان " . 
قایا [قیه]: صخره. در اسامى "گدیك قیه سى" (صخره گردنه), "قایالوخ"٫ (صخره زار)٫ "قیزیل قیه"٫(صخره سرخ)٫ "ارمنى قیه سى" ٫ "قره قیه"(صخره سیاه)..... 
قاینارجا [غینرجه]: آب زیرزمینى خودجوش. از مصدر "قایناماق"(جوشیدن).
سایین [صایین]: به معنى زیبا و با ارزش و مهم. در" صایین قلعه" به معنى قلعه مهم.
ساتیق [ستق]: فرم آرخاییك آن "سالتیق" ویا "سارتیق" (ریشه كلمه سلجوق). به معنى آزاد٫ رها٫ بیعانه....
سونقور [سنقر٫ سونقار]: نوعى باز است كه از انواع دیگر بازها درشت تر و قوى تر است.در نام "سنقرآباد" به معنى جلگه سونقور. 
سورو [سورى]: گله. در نام "سورى داغ".
"سورتچین". از مصدر "سورمك" به معنى راندن٫ مراقبت٫ پادویى...مجازا چوپانى كه گله را به ییلاق مىبرد.
سارو: زرد. در اسامى "سارو دره", "سارو بایر"....
ساریجلو: "سارى+جا+لى=سارى+جه+لو"٫ ویا "سارى+جالو=صارى +چالى" به معنى بوته ها وشاخه هاى زرد.
سو: آب٫ باریكه آب٫ رود. "سولو دره"(دره پر آب)٫ " شیرین سو"....
سینك: مگس. از مصدر "سینمك" به معنى نشست كردن و هضم شدن.
یاریم: از ریشه "یارماق" به معنى دو نیم كردن. در نام "یاریمجه باغ" . "یاریمجا" نوعى خوراك است كه نصف آن از آرد و نصف دیگر آن از پنیر و یا "قیمه" است ("قیمه" هم كلمه اى تركى است).
ینگى : فرم آرخائیك "یئنى" به معنى نو٫ تازه. در اسامى "ینگى جك" ٫ "ینگى كهریز"...
ینگه: از ریشه "یئنى" فوق (یئنى +گه) مجازا به معنى زن برادر٫ عمو ویا دایى. در اسامى "ینگه جه".
یاماق [یمق] : از ریشه "یاماماق" تركى به معنى بخیه و رفو كردن٫ كمك نمودن...یكى از معانى قدیم "یاماق" یاور٫ كمك كننده و معاون است.
یاغچین: "یاغ" (از ریشه "یاغ" تركى به معنى نزدیك شدن٫ ریشه كلمه فعلى "یاخین" است)+ "چین" . به معنى كسى ویا چیزى كه نزدیك ویا مجاوراست.
یام: اسب و حیوان "چاپار" ومحل استقرار آنها. در اسامى "یام چشمه"....("چاپار" هم كلمه اى تركى است).
یاناق[یناق]: از "یاناق" به معنى شعله (از "یانماق")٫ گونه ویا از "یوناق" به معنى محل شستشو (از "یوماق")
یایلاق [ییلاق]: فصل گرم ویا محل گذراندان موسم گرم و خنك. در " تخت ییلاق"...
یولاق [یلق]: باریكه راه٫ راه كوچك.
یابى[یابو ]: اسب كوچك سوارى. در اسم "یابولى"٫ (صاحب یابو).
و اسامى بسیار دیگر مانند قره قورتان٫ قاریاتان و یندرباش.....
  
آغ [آق٫ آغجا٫ آقجا٫ آغجه٫ آقجه] : سفید٫ كم شمار٫ كم تراكم. مثالهایى از اسامى جغرافیایى شهرستان سنقر و... آق داغ به معنى كوه سفید (كم تراكم) است. آغ بولاغ, آق قویو (یعنى چاه سفید), آقجه دام (یعنى ساختمان سفید), آغجا قیه (یعنى صخره سپید) ٫ آقجاكند (ده سفید)٫ آغ كهریز٫ آق میر, آق بابا....

داغ [داق٫ تاق٫ تاغ] : كوه. مثالهایى از اسامى جغرافیایى شهرستان سنقر و... : آقداغ=آق داغ , جرن داغ (كوه آهوى زرد), قوشا داغ(جفت كوه) , تكین داغ (كوه شاهزاده), قازان داغ (كوه قازان=پیروز)٫ سورى داغ (كوه گله)....

چای: رودخانه. مثالهایى از اسامى جغرافیایى شهرستان سنقر و...: ساوه چاى٫ چاى بلاغ (رود چشمه), میانچاى سنقرچای 

قارا[قرا٫ خره ٫ قره:] سیاه٫ متراكم٫ قوى و انبوه. . مثالهایى از اسامى جغرافیایى شهرستان سنقر و...: قارارود, خره رود ٫ قره بلاغ, قره داش, قارا تپه, قره تپه,كوه قره قلعه, قره آغاج, قره بایر, قشلاق قارا٫ قلعه قرا داش, قره قلعه٫ قره چنگول٫ قره كوسه لر٫ قره باغ٫قره قرقان٫ قره تیره٫ قره یاتاق٫ كوه قره میل.....

آوه٫ [اویا٫ اووا٫ یووا] : در كلمه آوه رود و نیز نامهاى بسیار مختوم به آباد. اوبا و یا اووا در تركى قدیم به معنى محل زندگى٫ جلگه٫ مرغزار٫ دشت باز و غیره بوده است. این كلمه در زبانهاى تركى به شكل“iy. ey. oy. uy. Iay. yuy. ev. oba وجود دارد. بسیارى از نامهاى جغرافى آذربایجان و خراسان و ایران كه متاسفانه از طرف فرهنگستان زبان فارسى به خطا به شكل ختم شده به "آباد" ثبت شده اند٫ در واقع به اوبا-اوواى تركى(uwa٫ oba/uba٫-wa, -oa, va, -uo٫ ) ختم مىشده اند. كلمه یووا در تركى (به معنى لانه ) نیز با اوبا همریشه مىباشد. 

قالی: ضخیم و كلفت. كلمه قالین تركى (+ن: پسوند تاكید) از این كلمه ریشه مىگیرد.

منجق:[ مینجیق٫ بنجق٫ بونجوق٫ مونجوق] دانه هاى سنگهاى قیمتى٫ چنین دانه هایى (و نیز ناخن شیر و ...) كه بر پرچمها (توغها) ویا طبق باورهاى تركى براى جلوگیرى از چشم زدن به دم اسب بسته مىشد. پرچمهایى كه داراى چنین سنگهاى قیمتى ویا دانه هایى بوده اند. 
ساوه: [ساو-سابو ٫ ساوا] به معنى زدن٫ كوبیدن و دفع كردن است.(ریشه كلمات تركى امروزین ساواش٫ سووماق٫ سوووشماق...سوورماق).سابیر ویا ساوار همچنین نام اقوامى از تركان باستانخزر ٫ كومان٫ اوقور و بولغار و...و نام شخص نیز بوده است. همچنین ساو- چاو با بسط معنى از دفع و پخش كردن به معنى شان٫ شهرت٫ صدا و پیغام ...نیز مىباشد. كه به این معنى اخیر در نامهاى سبلان=ساو آلان و تركیب سوز سوو باقى مانده است.

آچار سؤزلر : تورک,
بؤلوم : Kenger
سه شنبه 27 اردیبهشت 1390     یازار : Fuzuli
+0 به یه ن
تصویب‌نامه درخصوص تقسیمات كشوری در استان آذربایجان شرقیشماره 282494/ت45052ك 

وزارت كشور 
وزیران عضو كمیسیون سیاسی و دفاعی در جلسه مورخ 10/11/1389 بنا به پیشنهاد شماره 66015/42/4/1 مورخ 2/5/1389 وزارت كشور و به استناد ماده (13) قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات كشوری ـ مصوب 1362ـ و با رعایت جزء (د) بند (1) تصویب‌نامه شماره 158802/ت38854هـ مورخ 1/10/1386 تصویب نمودند:
1ـ نام روستای دیل بیلمز از توابع دهستان آبش احمد بخش آبش احمد شهرستان كلیبر (استان آذربایجان شرقی) به روستای دلاوران تغییر می‌یابد.
2ـ نام روستای قیصرق از توابع دهستان اردلان در بخش مهربان شهرستان سراب (استان آذربایجان شرقی) به روستای قیصریه تغییر می‌یابد.
3ـ نام روستای اگوز گنبدی از توابع دهستان كوهسار در بخش مركزی شهرستان هشترود (استان آذربایجان شرقی) به روستای اكیز گنبدی تغییر می‌یابد.
4ـ نام شهر خراجو از توابع بخش سراجو در شهرستان مراغه (استان آذربایجان شرقی) به شهر خداجو تغییر می‌یابد.
این تصویب‌نامه در تاریخ 7/12/1389 به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.


بؤلوم : Kenger
جمعه 16 اردیبهشت 1390     یازار : Fuzuli
+0 به یه ن

اورومییه


آبارا abara  آرخ.

اؤیش öyəş بیر ایل‎لیك قوزو.

پیش‎پیشا pışpışa بیدمشك.

توْسو tosu شوشه (بارداق), آبخوری.

چاتلانقوش çatlanquş بیر نؤو تیكان.

سیملیك simlik سؤیودلوك.

شمسییه şəmsiyyə چتر.

قدهله qədələ كوپه‎نین كیچییی.

مال یایان mal yayan مال اوْتاران.

هه‎لیت həlit یئملی اوْت علف.

هه‎یه həyə بلی.

یئربیر yerbir بیر ایل‎لیك چپیش.

یه‎وره yəvərə گامیشین بیر ایل‎لییی.

خوی

اله‎گز ələgəz آش تره‎سی.

اؤروش örüş كؤندم, شؤن. چؤچه çöçə ال چؤره‎یی. (زنجان: كؤكه. م.رزاقی).

قیپ‎لیجا qıplıca قدیم سو قایناتماق اوچون كیچیك قیپ‎لی (زنجان: قولپ. م. رزاقی.) قازان.

كئشیر keşir هویج.

كؤرتوز körtüz بیزرچین.

كوْلوت kolut كیچیك ائو, داخما. (زنجان: كوْلاتا. م. رزاقی.)

كپیر kəpir چایداندا باغلانان قوروم.

مراغه

چیلتیك çiltik شنلیك ائتمك اوچون بارماقلاری بیربیرینه ووروب سس‎لندیرمك.  بشكن. [بعضی چكیبدی شیره‎نی چیلتیك چالیر اوْخور].

دونبول dunbul دوداق. [حسینی كیمدیر منه دونبول بوزه. كریمی].

قاراخ qarax قره‎مه. [ولی بیزیم باشیمیز عادت ائله‎ییب قاراغا/ بو عادتی كی, بیزیم وار چتین دوشك قاباغا. كریمی].

میزیریق mızırıq یومورو تخته‎دن دوزه‎لینر تعزییه‎ده مراغادا باشلارینا چالارلار.

قروه

آبیء abe بودور.

میاندوآب

آپاریم aparım سیلیم.

اپریتمك əpritmək 1) ایلانین چالماسی.2) باخ: سؤزلوك. [ایلان كیمی بیله‎سین چالدی اپریتدی].

آتداماق atdamaq سیبقت آلماق. [یاتیرام هر گلن آتدیر منی یوْلدا قالیرام. م. كریمی].

آختا axta كؤز, كؤمورون قیزارمیشی. (كریمی).

آشقار aşqar 1) حئیوانـین قارنی. 2) باخ: سؤزلوك.

آغیز آتماق ağız atmaq اوْیان بو یانا باش و آغیز آتماق. [یات میخیوین دیبینده سن چوْخ آغیز آتما قوْی یازیم. كریمی].

آلازلاماق alazlamaq كئش گئتمك, بیر نؤو اوْغورلوق.

اندرمك əndərmək قوسماق. [قان انده‎ره‎سن. قارغیش].

اوْتاچی otaçı قدیم اوْت علف كؤز دوْكتوْرو. زنجاندا توتییه‎چی دئیه‎ردیلر. [مراغه‎ده اوْتاچی بیر خانیم وار ایدی/ مطب‎لری اوْتوروب یاتدیغی اوْتاقلار ایدی. كریمی].

اوْهه ohə اؤكوزه گامیشا ایخطار ورمك.

اوه‎ره əvərə قانین دال طرفی.

اوزونه داش یامانسین üzünə daş yamansın اوزونه یارا چیخسین (قارغیش).

اوشقونماق uşqunmaq بوراخیلماق. [اولگوج اوشقوندو قولاغیمی كسدی].

اومماق ummaq بیر شئیین حسرتیندن یوْرقان دؤشه‎یه دوشمك. باخ: سؤزلوك. [ایتین آخماغی قایقاناقدان اومار].

اووور uvur اوغور, یومن. [اووروم منیم آیدیندی موبارك قدمم من].

ائیره‎تی بیروْووز eyrəti birovuz

مصنوعی, عاریتی. [قوْتورا پودر-ی

كئرئم, ائیرتی ساچ قوْی كئچله].

ایلفیده ilfidə چؤره‎یی (خمیری) اوستونده آچان شئی.

اینگیلده‎مك ingildəmək زاریلداماق, اینله‎مك, سیزیلداماق.

ایكی پوللوق iki pulluq دیرسیز. [قوْنشو یانیندا سن بیزی لاپ ایكی پوللوق ائیلی‎سن. كریمی].

باتقا batqa باتكا. [من دئمیرم باتقانی آل قات بالا].

بارینما barınma 1) راحاتلیغا چیخما. 2) باخ: سؤزلوك. [وارسان سئویرم كی, بارینام بارلی باغیندان. كریمی].

باش وئرمه‎مه baş verməmə سؤز قولاق آسماماق. [حافیظ منی شیرازه دعوت ائله‎سه باش وئرمه‎رم فوروغی بسطامه یازمارام. كریمی].

باشی گوْرا تیتره‎مك başı gora titrəmək اؤلوم زامانی یـئتیشمك و حددن آرتـیق قوْجالماق. [دئدیم بو وضع یاراشماز سنه باشون گوْرا تیتره‎ر. كریمی].

بئلنچی ائلنچی belənçi elənçi بو

جور اوْ جور.

بورقو burqu حامام بورقوسو, نفیر.

بوْغازچیل boğazçıl باخ: بوْغازلی. [قوْرخورام خلق دئسین‎لر نه بوْغازچیلدی آغا. كریمی].

بوْغازلی boğazlı قارینپا. [خلقه شماتت ائله‎مه‎سن هامیدان بوْغازلیسان/ آروادا عئیب‎دی خانـیم اوْلسا بئله‎ قارین قولو. كریمی].

بوْمبالابوْش bombalaboş چوْخ بوْش.

بوْیون آلماق boyun almaq عؤهده‎یه گؤتورمك.

پئشه‎ری peşəri اوزوم باغینی ییغاندان سوْنرا اوْوولوب قالان اوزوم.

پاتلئت patlet اوست باش, سر وْ وضع.

پاس pas زنگ, پاسلانماق.

پستك pəstək بیر جوره لیباس.

پنسیمك pənsimək نجیس‎له تمیزین آراسیندا فرق قوْیمایان.

پئهیر pehir قانانـین بیر طرفی باغ كناریندا.

پولاكی pulaki پول سئون, بد خولق,

یالانچی, پینتی, لتینچی. باخ: لتینچی.

پؤلتوك pöltük كلك وورما, پوْلیتیك. [ایمدی یالان, نباتی یاغیندان چوْخ ایشله‎نیر/ بئش گون اؤز ایداره‎وه پؤلتوك سالانمیسان. كریمی].

پیرپیز pırpız 1) یووادا قوش ییغان اوْت, علف و پنبه. 2) باخ: سؤزلوك. [یووا فیكرینده دگیل كی, دوشه پیرپیز دالیجا. كریمی].

پینج pinc (پونج) اوْدون بوخاریسی.

تسگری təsgəri (ترسگری) ترسه. [بیر سؤز دئسه‎م, اوزومه باخما تسگری. كریمی].

تپه‎جك təpəcək كوزه‎نین آغزینا باسیلان یومرو پارچا.

ته‎توْووز tətovuz چؤره‎یین یانمیشی. (ساراب: تته‎واز. دئیه‎ن سئیید علا الدین سئیید زاده, توْپلایان: موصطافا رزّاقی. 22/9/1387 ).

توْو tov سورعتله فیرلانما. [گؤروم توْودان دوشه‎یدی یا سینایدی چرخ-ی دوّاری. كریمی].

توْپوخلوق topuxluq بیر نؤو لیباس. [قره روبند- توْپوخلوق وار ایدی شرم وْ

حیا. كریمی].

توْققا toqqa 1) تنه وورما, ضربه وورما. 2) باخ: سؤزلوك. [اوشاق بیر توْققا وورسا تئز آشارسان].

توله tülə اكیلن شئی, توْخوم. [بئل كولوك (كولونگ) كوْرلادی توْخوم توله‎می. كریمی].

تومماق tummaq ساكیت دورماق. [هره اؤز اوْتدوغو صندلده گؤزلرین یومدو/ باشین چكیب خیمینا كیرپی تك بیر آز تومدو. كریمی].

توكلوجه tüklücə سنبل الطیب, علف گربه.

تیخینما tıxınma دوْلما. [موْتال تپدیك قارین شیشدی تیخیندی. كریمی].

تیرینگه tiringə اوْیناق هاواسی. [دوعا, تیرینگه, ترانه قاریشدی بیر بیرینه].

تیسماق tısmaq كوسمك, اخم وْ تخم ائله‎مك. [گوله گوله‎نه كوسردیك تیساردیق].

تیلخاماش tılxamaş قاریشیق, پوْزغون.

جارجار carcar خرمن‎كوب (وه‎ل).

[اولاغا مین, اؤكوزه مین, كله مین/

قانلییا مین, جارجارا مین, وه‎له مین. كریمی]. باخ: قانلی

جازلاماق cazlamaq اوْغورلاماق. [چوْره‎یی دستمال‎لا جازلیرسان/ صابونو تاخچادان آلازلیرسان. كریمی].

جاغجاغ cağcağ چوْخ دورو ایسهال.

جؤوجو cövcü دوْداغین بوجاغی. [جؤجووو جیررام].

جورو cürü ضعیف.

جوْلا cola چوخور. [بلی سو چوْخ قالا بنزر جولاده گندابه. كریمی].

جیت‎قوْز citqoz تئز یئریندن اوْلوب داعواكار.

جیجیك cicik (گیجیك) حسد.

جیرجیر cırcır اوزوم آفتی.

جیرروْو cırrov دورو, مالات‎سیز.

جیزلا cızla قویروغون قوْورولموشو.

جیغجیغا cığcığa بیر نؤو قره اوزو دنه‎سی. ایری و اوجوز اوْلار. [قالیبدی جیغجیغا شانی آلان یوْخ. كریمی].

چئچه çeçə كئچه, قزیلدن دوزلینن كیلیم. [قالچا قالی گئتدی, گبه گئتدی, چئچه گئتدی/ بولمم بو دلیك‎دن نئجه

گئتدی. كریمی].

چئزمه çezmə كیچیك ال آغاجی.

چابان çaban چیبان. [پیس آرواتدان هراس ائله آماندی/ پیس آروات مقعد اوستونده چابان‎دی. كریمی].

چارپاز çarpaz ترسه, ضربدری(*).

چال چاتداسین çal çatdasın [قات گئجه نی گوندوزه چال چاتداسین. كریمی].

چال چال‎لیق çal çallıq ایكی نفرین آراسینی وورما.

چالاسر çalasər قدیم ائولرده یویونماق یئری. [تندیرلریمیز گازدی, شوفاژدی, چالاسر وان. كریمی].

چالیجی çalıcı آلیجی قوش. [چالیجی قوش دیمدیییندن تانینار. آتالار سؤزو].

چؤمچه گلین çömçə gəlin یاغیش یاغمایاندا آللاه‎دان یاغیش طلب ائتمك اوچون دوزه‎لن كوكلا و مراسیم.

چوْر çor اینك وباسی.

چوْرتان çortan توْربا قاتـیغی.

چوْلو çolu چوْلاق, توْپال(لنگ). [قدیم مثلدی ولی توش گلر چوْماق چوْلویا].

چیتداق çıtdaq 1) گؤزدن چیخان

چئوزه. [اللرده گول اوْل چیتداق اوْلوب

گؤزلره چیخما. كریمی]. 2) باخ: سؤزلوك.

چیلپك çilpək اسگی, اوشاغین قوْنداغینا قوْیولان دستمال‎لار.

حربه بیچمك hərbə biçmək تهدید ائله‎مك. [گه قیشقیراجاق اوستونه حربه بیچه‎جكدی. كریمی].

حؤوضك hövzək كورسونون آلتیندا بالا تندیر. [شامین ناهارین شوْرباسی حؤوضك‎ده پیشیردی].

خاپا xapa تخته‎دن دوزلینن خرمن سوْووران.

خالتا xalta 1) تازینـین اوستونه چكیلن پالاس. 2) باخ: سؤزلوك.

خفه‎نك xəfənək آسم. [خفه‎نكلی كئچی تك تؤ تؤ ائدیب سس دوتولوب. كریمی].

خشل‎لنمك xəşəllənmək دوْلماق, دوْیماق. [صرف ائله‎دیك ناهاری قارینلار خشل‎لنیب/ ایستیدی باش آتیب هره بیر یاندا هلله‎نیب. كریمی].

خوخ xux قوْرخوتماق علامتی. [بیرینه خوخ ائله‎ینده قیفیل‎لیر انگی].

خودورو xuduru بی خود. [دئمه‎دی

بو سؤزو ذاكیر خودورو/ فعله كنكن رییس اوْلسا قودورو. كریمی].

خوْرتان xortan خوْرتدان, قوْرخودان بیر حئیوان.

خوْررایی xorrayi بی خود.

خیپ xıp قین, قاب. [بوْینونو خیپینا باسیب اوْتوروب].

خیپ دوشمه xıp düşmə چوْخ یوْرولوب یاتماق.

خیشخیشا xışxışa بیر نؤو سوْیوق دیمه نوْخوشلوغو. [قیزیلجادان چیچكدن خیشخیشادان آللاه/ ساخلا منیم بالامی سوْو خطالاردان آللاه. كریمی].

خیم xım بوْینون چیخدیغی قفسه. [هره اؤز اوْتدوغو صندلده گؤزلرین یومدو/ باشین چكیب خیمینا كیرپی تك بیر آز تومدو. كریمی].

دئشه‎نك deşənək [توْیوغو آنبارا سالسان دئشه‎نك آتار].

دال چاتماق dal çatmaq تأخیره سالماق. [حاضیرم هر ایشیز اوْلسا, دئمه‎یین دال چاتارام. كریمی].

دامبیل dambıl آلت. [دامبیلیماجك].

دای day داها. [دای دوزلمز بو خلقین اعصابی/ بختی تك یوخلایاندا اسبابی. كریمی].

درده چیخماق dərdə çıxmaq زهره چیخماق(قارغیش). [درده چیخا گؤرنه شولوقدور بو یوْل/ بوردا ائلیرلر منی 47 یوْل. كریمی].

دریابی dəryabı بیر نؤو سو ساخلایان قاب. [كانادامیز دریابی‎نین سویویدو. كریمی].

دژژوْو dəjjov سفئه آدام.

الدستی əldəsti تئز, فؤورن. [قیش فصلی كی, گول سوْلدو قوْیوب خاریجه گئتمز/ گر گئتسه ده چوْخ پوْخ یئیه‎ر الدستی قئییتمز. كریمی].

دودورقایی dudurqayi قئیر-ی عادی ایشلر.

دوْققوز قوْیماق doqquz qoymaq كلك بازلیق, بؤرك بازلیق. [دؤولته دوْققوز قوْیورام دوْیمورام].

دومتونمك dümtünmək قوردالانماق. [اوتقونماغا, زیققینماغا, دومتونمه‎یه دیمز. كریمی].

دومو dümü قدیم اوْیونلاردان اوْلان

مازالاق اوْیونوندا دیوارین دیبینده دوز دورماق حالتی.

دیزقیراخچی dızqıraxçı سفئه و چوْخ سفئه دانیشان شخص.

دیزماری dizmarı بیر نؤو اوزوم, قوروسو چوْخ شیرین اوْلار.

دیزیلداتماق dızıldatmaq یئل بوراخماق. [دوْیجاق گلی نشئه هئی میزیلدار/ بندی بوْشالیبدی هئی دیزیلدار. كریمی].

دیلی یانمیش dili yanmış (قارغیش). [آی دیلی یانمیش آز دانیش].

دینگیلده‎مك dingildəmək آتیلا آتیلا یوْل گئتمك. [چون آغیر اوْلسا یوكون اینگیلدیسن/ یونگول اوْلان وقتیده دینگیلدیسن. كریمی].

زوْبون zobun بیر نؤو گئییم.

زؤوله zövlə یئكه میخ كی, طؤوله‎یه ووروب حئیوان باغلارلار.

زوْم zom اوزوم باغیندا توْرپاقدان ور دوزلتمك.

زیخلاماق zıxlamaq وورماق.

[دئهقان بئلی هئی كلله‎مه زیخلار یارالاننام. كریمی].

زیربازیر zırbazır پیس آدام. [زیربازیر اوْغلو].

زیققوْو zıqqov آیی اوْیناداندا چالینان ناهماهنگ ضرب.

سئشمه seşmə قوْیون قیغی.

سلیطه səlitə بی حیا. [قوْنشولاری یـیغما سلیطه داما. كریمی].

سلؤویر səlövir قزیلدن كول داشییان خورجین.

سئهین sehin ساخسیدان خمیر قابی.

سوپنگ supəng ساپاند (فلاخن). [نه قوشدو گله سوپنگه قوشلار].

سوتدو بییان sütdü biyan شیره‎سی آغ آجی بیر اوْت.

سوْخاسوْخ soxasox چوْخ شولوق. [چال ها چال  كشمكش سوْخاسوْخدو/ میللتین دادینا یئتن یوْخدو. كریمی].

سورولو surulu بیر جوره آش تره‎سی.

سؤوسك sövsək چوْخ و معناسیز دانیشان. [فصاحتله كاسیب عالی سوخنران اوْلسا سؤوسكدی. كریمی].

سوْولاماق sövlamaq 1)ایتیلتمك. 2)

دوْلاندیرماق. [هر پهلوان گلیب قمه‎سین

سوْولاییب گئدیب. كریمی].

سولوخ sulux 1) سو سطلی. 2) باخ: سؤزلوك.

سوْوماق sovmaq قوتارماق, كئچیرمك. [مجنون سوْووب ووحوش وْ طویور ایله آی گونون. كریمی].

سوْی ها سوْی soy ha soy چاپ ها چاپ. [چاپاچاپ, سوْی ها سوْی, كیم كیمه‎دی].

سیتیر sitir عوْورت گیزلتمك, مجازن آلت. [منی بركه قوْیما ووررام, سیتیرین چیخار یاخاندان. كریمی].

سینماق sınmaq ور شیكست اوْلماق. [اوْن مین اوْن مین كسیریك میللتی بیردن سیناریق. كریمی].

سییه siyə ایكی پوْنزا چكی, ترزی داشی.

شاپبا şapba ضربه.

شاققاوات şaqqavat هئیكل. [حئیف اوْ گؤزل شاققاواواتا هئیكله].

شیش اوْزاتماق şiş uzatmaq موزاحیم اوْلماق. [سن اؤز ایشینده اوْل منه چوْخ شیش اوزاتما قوْی یازیم.

كریمی].

شینتیر şıntır اتین شینتیری.

عفل əfəl (افل) لیر آدام, تنبل.

قاتماق qatmaq كئچل باشین كپه‎یی. [نه قده‎ر قاتماق النسه قاشیدیقجا باشیوی. كریمی].

قاداخ qadax بلا, دیلین نوْخوْشلوغو. [دیلیم قاداخلانیب, قوْلوم باغلانیب].

قاراخ qarax قرمه. [باش قاراق آلتیندا آغیز زهریده].

قارقانماق qarqanmaq قارقیش ائله‎مك. [قئینانایا بالدیزا هئی قارقانیر. كریمی].

قارنی زیغلی qarnı zığlı حسود. [قارنی زیغلی دگیلدی یوْلداشلار/ آدی یوْلداش وفالی قارداشلار. كریمی].

قارین قولو qarın qulu دله, چوْخ یئیه‎ن.

قازدیرماق qazdırmaq گئتمك, جهننم اوْلماق معناسیندا. [سوْلوب گول قاچدی بولبول باغلار اوْلدو زاغلارا منزیل/ نؤكر كرمانه قاچدی باغبان تهرانه قازدیردی. كریمی].

قاشقالماق qaşqalmaq اوزونه

دورماق. [خیردا خیردا آدامین قاشقالیر

آرواد اوزونه. كریمی].

قافلان qaflan داوارین قابیرغاسئ‎نین اوستونده كی ات. [داوارا شرطیدی اوّلده قافلانین قالینی. كریمی].

قاققودو qaqqudu مازالاغین اوْیونو.

قاللاخ qallax مسخره. [اوزه چكمه من فقیری داهی بس‎دی ائتمه قاللاخ. كریمی].

قانا qana 1) توْرپاقدان تپه كیمی مؤوه دایاق. 2) باخ: سؤزلوك.

قانتوْر qantor یئكه چكی وسیله‎سی, قاپان, ترازو.

قانلی qanlı كله, اؤكوزه باغلایان آرابا.

قپ qəp موتقللیب, قلب آدام.

قته‎لوْو qətəlov قره روی‎دان چای‎دان, چؤلده چوْبانلار چای دوزلدر.

قرراه qərrah اوجالی.

قزوْو qəzov چیلیمسیز آدام.

قزه‎لوْو qəzəlov دیرسیز.

قلمه قوْزان qələmə qozan شئیطان, اوشاق قوْرخوتماق اوچون.

قوْبول qobul بیر نؤو منقل.

قوْدال qodal انگل. [قو.دال اوْلما!, مگر

قوْدالدی و یا قیش چوْبان ننه‎دی. كریمی].

قورسا qursa مؤهره دیوار.

قوْزو یوْلوق qozu yoluq ال آیاقسیز آدام.

قوشق اوْلماق quşq olmaq قوشقونماق, دیسكینمك. قوشق ائله‎مه یوخودان آییلتما. [قوشق اوْلورام آخ نئجه دیسكینمه‎ییم].

قولله‎تئین qulləteyn عظمت. [سؤزون قول‎له‎تئینینه باخ!].

قوْموج qomuc دونبالچه, قوْموجون گؤتورمك. [باشلیللا قوْموجدو آبریم گئتدی اوتاندیم. كریمی].

قونداق qundaq 1) اوزوم سالخیمی نین یئكه‎سی. 2) باخ: سؤزلوك.

قوْو ها قوْو qov ha qov [فقط قاچاقاچ ایدی, قوْو ها قوْو, سوْخا سوْخ ایدی. كریمی].

قیرپ چیرپ qırp çırp اوْغورلوق, كئش‎له مك.

قیغان qığan آخیر, سوْن. [دیلین زهرلیغی داییم قوْیور منی قیغانا. كریمی].

قیللی qilli كنار, ایره‎لی. [گل قیللیمه!].

كاندال kandal سولو چایلارین كناریندا اوجا ساحیل.

كره‎لیك kərəlik مال تزه‎ییندن دوزلینن یئكه قاب كی, اوْنا معمولن قوْیون قیغی آلیشیق عوضینه تؤكولور.

كسسوْو kəssov تندیری دئشن آغاج. [گاه كسسوْویلان ویردیلا باشیم یارالاندی].

كلاوا kəlava یئكه خارابالیق. [گه اوْ كلاوه آغزیوی تونگی شراب یازمیشام. كریمی].

كله‎جوْش kələcoş خؤرك آدی.

كمچه kəmçə بننالیق وسیله‎سی.

كندی kəndi 1) قدیم اون یئری. 2) باخ: سؤزلوك.

كوپ küp كوپ سالما. سوْیوق دیمیش آداما سالارلار.

كودورو küdürü خارابالیق. [كودورو بایقوشو].

كولچو külçü كول داشییان آدام. [قیشدا گنه كول داشیرام كولچویه. كریمی].

كؤلگه‎ندیك kölgəndik آغاجدان

دوزه‎لینن كؤلگه سالان.

كهنگی kəhəngi بیر نؤو نوْخوْشلوق, قیچ آغریسی.

گؤتو پوْخلو götü poxlu دیرسیز

آدام. [هر گؤتو پوْخلو باغلاییب شئعریده بیر كیتابتی. كریمی].

گؤز داغی göz dağı گؤینتمك, اوره‎یینه اوْد وورماق. [گؤز داغی وئررلر آداما].

قویوم quyum میس‎دن دوزلینن سو قابی.

گیلچی gilçi گیل ساتان.

لاپاتقا lapatqa ائنلی بئل.

لارچیللاتماق larçıllatmaq لارچ لارچ سسی ایله یئمك. [ساققیزی یاخشی سالیب آغزینا لارچیللادیری. كریمی].

لاقلاق laqlaq حاجی لكلكین سسی.

لتینچی lətinçi پیس گئیینن آدام.

لولوك lülük آفتافانـین لوله‎سی.

مالاغان malağan اكینچی‎یه ایشله‎مه ابزاری.

مان man  عئیب.

مئه‎لنمك mehlənmək راحات

یاتماق. [هاردا یوخوم گلدی یاتام

مئه‎له‎نم/ احمد- ی بی قم كی, دئیه‎رلر منم. كریمی].

مترت mətrət اوْودوخ, دوْغراما توتولان یئكه ساخسی قاب.

مولخاوا mulxava باغدار.

مورقوز murquz كئچی‎نین قیرمیز رنگی.

موْزا moza 1) ائششك میلچه‎یی. 2) موْزالان. باخ: سؤزلوك.

موغاببا muğabba موغاوّا, عروسك.

مولكه‎زیراخ mülkəzırax یئرلی داوا آدی.

میسیلداماق mısıldamaq حئیوانین نفس چكمه‎سی. [سن یاتیسان میسیلدیسان طؤوله‎ده‎كی بالاخ كیمی. كریمی].

میققیللاتماق mıqqıllatmaq قوْیونون جوتلشمه‎سی.

میلاب milab قلیانین شیلنگی (آغاجدان).

ناینای naynay اوشاغا شادلیق هاواسی چالما.

نوْوا nova تخته‎دن دوزه لینن پالچیق

داشیما وسیله‎سی.

وردست vərdəst شاطیرین یانیندا

ایشله‎ین. [نه شاعیری تانـیری نه شاطیر نه وردستی. كریمی].

وره‎زن vərəzən اوزوم سریلن یاسدانجا صاف یئر.

ووْل vol دؤوران. [دور ایاغه هره‎نین شهریده بئش گوندو ووْلو].

هئزان hezan دامین اوستونه سالینان دیركلر.

هپوْو həpov قیلفتی آدام.

هه‎به həbə مگر.

هوْچه/ هوْققوش hoçə hoqquş ائششه‎یی سوروب آپارمانین علامتی.

هوددولوم hüddülüm دیرسیز آدام.

[هر هوددولومه باشیوا دؤننم دئمه‎ییبسن].[چاتا هر هوددولومه حوری, ائشیت آمما اینانما].

هوْزا hoza چوْماق.

هوْلالاماق holalamaq [بوْستانی گؤرجك هوْلالار كارمند].

هوه həvə دیشین ایری بویروسو. [شكلی دوه, دیشلر هوه, اوز قاره, قوْتور وه. كریمی].

هیرتیلداماق hırtıldamaq پیس گولمه. [باخدی خانیم ساعته هیرتیلدادی. كریمی].

هین/ هوْش hin hoş ائششه‎یه یئریمه/ دایانما امری وئرمك. [گرك كی, بیر نئچه آی یوْل گئده‎یدی هین هوْشیلان. كریمی].

یئره باتمیش yerə batmış اؤلموش (قارغیش). [واه واه یئره باتمیشلار اوْیاندی پیس اوْیاندی. كریمی].

یئزنه yeznə باج

بؤلوم : Kenger
دوشنبه 12 اردیبهشت 1390     یازار : Fuzuli
+0 به یه ن
دوز و اصیل آد = قوندارما آد
باش سوما = صومعه علیا
آشاغی سوما = صومعه سفلی
سیئوان = سگبان
كئچی قیران = بزكش
بین گول = هزار بركه
موتاللیق = متعلق
جووه ت = جوبند
كوشك سارای = كشك سرای
پشتو = پشتاب
پینه شالوار = شاد آباد
گون دوغان = كندوان
میو = میاب
خوجا-موجا خواجه مرجان
اورمیه = رضائیه
سالماس = شاهپور
سولدوز = نقده
قول قاسیم = گل قاسم
توفارقان = آذرشهر-دهخوارگان
قره چور = سیاه چور
شارابخانا = شرفخانه
كوجووار = كجاآباد
داش آتان = دانش آباد
بارش = بارنج
خاروانا = خروانق
سیدآوا = سعیدآباد
اووشار = افشار
سلمان كندی = سلمان كند
ینگی جه = نیكجه
سوماقلو = سماق ده
تاتائوچای = سیمین رود
قوشاچای-ایكی سو = میاندوآب
قره گؤلی = كج ساران
واسمیش = باسمنج
قره سو = سیاه چشمه
آرازبار = ارسباران
یام = پیام
ملیك كندی = ملكان
آجی چای = تلخه رود
هلاكو = هرزند
باش بولاق = سرچشمه
سووش بولاق = مهاباد
قاراچای = سیه رود
قوروچای = شاه آباد
دوه چی = شتربان
انه مه = انانق
قره سو = سیاهاب
قره گؤل = سیاه گل
قیزیل اوزن = سفیدرود
قبله بولاق = قبله چشمه
زنگان = زنجان
سایین قالا = شاهین دژ
خیوه(خیاو) = مشگین شهر
میشوو = میشاب
ساوالان = سبلان
قافلانتی = قافلانكوه
خوجا = خواجه
ساری قه یه = سارقیه
آخماقه یه = احمقیه
گوموش تپه = گومشیان
گوموش قیه = دمشقیه
تاری امانندا


http://yanlizbirqiz.blogfa.com http://azyurd.blogveb.com/